Plantaardige zeepvervangers

Ik zag op Nu Checkt "kun je van klimop wasmiddel maken?" en ging op zoek naar recepten. Al surfende vond ik dit boekje over plantaardige zeepvervangers. Gratis te downloaden als pdf-bestand!

Een interessant werkje. De geschiedenis van zeep, de werking van zeep, het effect van zeep op onze gezondheid en op het milieu.
En dan uiteraard de plantaardige alternatieven voor zeep, met uitleg wat saponinen zijn. Er worden negen zeepplanten uitgebreid behandeld. Het laatste hoofdstuk gaat over de toepassing, compleet met recepten!

Zeer zeker het uitproberen waard. In planten kunnen heilzame stoffen zitten die dan hopelijk in het product terechtkomen. Wellicht komt de zuurgraad van het alternatieve product (PH-waarde) wat dichter in de buurt bij die van de huid. De gangbare zeep heeft namelijk nogal een hoge PH-waarde vergeleken met de huid. Dat is overigens wel iets wat ik miste, de PH-waarde van de alternatieve zepen.

Zodra de klimop hier weer aan een snoeibeurt toe is...

Let op: er staat een hele storende fout in het boek. De termen natriumcarbonaat (sodakristallen) en natirumhydroxide (bijtende soda) worden met elkaar verward en als hetzelfde product gezien. Wat resulteert in een gevaarlijk recept op pagina 8.
Natriumhydroxide is een heel reactief goedje. Het wordt o.a. gebruikt om gootstenen te ontstoppen en om vetten te verzepen. Je moet dit zeer zeker niet gebruiken om met Marseillezeep wasmiddel te maken.
Gelukkig komt soda bij de plantaardige recepten verder niet meer aan bod.

Er bestaat een workshop plantaardige zeepvervangers bereiden. Daar vond ik dit boekje :-)

Een overzicht van verschillende soorten soda's vind je hier.

Recept om zelf zeep te maken met het gevaarlijke natriumhydroxide.

Barsten

Een lekkende barst in serviesgoed kun je waterdicht maken met melk:

• Vul het kopje (of theepot, vaas, schaal) met melk en laat enkele dagen staan op een koele plaats. Verwijder de melk, spoel eenmaal snel met water af en laat een paar weken drogen.
• Vul het kopje met hete melk, giet het eruit en laat 24 uur rusten. Spoel het dan af met water en laat volledig drogen.
• Bij grote objecten kun je de barst, aan de binnenzijde, meerdere keren insmeren met melk. Laat het vervolgens goed drogen.

De caseïne van de melk trekt in de barst en is na volledige droging vrijwel watervast. Mocht de barst na verloop van tijd weer gaan lekken dan kun je de behandeling herhalen.

Poreus aardewerk kun je op dezelfde wijze waterdicht maken. Zorg wel dat het hele oppervlak van de binnenkant in aanraking komt met de melk.

Het manuscript op dit moment

Het einde komt in zicht. Alles is uitgeschreven en uitgetekend. De taalpolitie is bezig met het laatste hoofdstuk. Hier een inkijkje hoe het er nu uit ziet:



In deze versie worden alle puntjes nog op de i gezet. En dan gaat het eindelijk naar de drukker!
Je kunt nog steeds meedoen met de crowdfunding, dan komt je naam in het boek!

Jam maken

Zelf jam maken is heden ten dage niet meer zo bewerkelijk als in oma's tijd!
Met de kant en klare geleisuiker is de kooktijd kort en hoef je niet meer te controleren of de jam voldoende dik wordt bij afkoeling. Bovendien hoeven potten niet meer uitgekookt te worden met soda; de vaatwasser doet het schoonmaakwerk. Kies een vaatwasprogramma op de hoogste temperatuur en gebruik een vaatwastablet.

Op het moment dat je de jam kokendheet in de pot giet, wordt de pot automatisch gesteriliseerd. Sluit de pot en laat de pot omgekeerd afkoelen. De pot wordt zo luchtdicht afgesloten door de jam en tijdens het afkoelen licht vacuüm getrokken. Pas op dat je niet morst op de rand, gebruik een trechter (bijvoorbeeld een afgeknipte brede flessenhals van een plastic wegwerpfles). Gemorste jam op de rand kan ervoor zorgen dat de pot niet luchtdicht afgesloten wordt waardoor de jam gaat schimmelen.

In vruchten zit het verdikkingsmiddel pectine. De kooktijd van de jam wordt bepaald door de hoeveelheid pectine die in de vrucht zit. Hoe meer pectine, hoe korter de kooktijd. Aan geleisuiker is pectine toegevoegd waardoor de kooktijd voor alle vruchten aanzienlijk verkort wordt. Het E-nummer van pectine is E440(a).
Vruchten met een hoog gehalte aan pectine zijn; appel, braam, citrusvruchten, kruisbes, kweepeer, rode en zwarte bessen.
Vruchten met een laag gehalte aan pectine zijn; aardbei, abrikoos, druif, framboos, kers, peer en perzik.
Bij pruimen wisselt het gehalte aan pectine per soort. Rabarber heeft een laag gehalte aan pectine.

Volg het recept op de verpakking van de geleisuiker.
Als je geen geleisuiker gebruikt of afwijkt van het recept op de verpakking kun je de juiste dikte van de jam controleren door een druppel op een koud schoteltje te laten vallen. Als de druppel "stolt" is de jam klaar. Als de druppel uitvloeit de massa verder laten inkoken.

Het komt de smaak ten goede als je de schoongemaakte, gesneden en met suiker gemengde vruchten enkele uren laat staan voordat je ze gaat koken.

Te dikke jam:
- Voeg extra vruchten toe
- Voeg water of sap toe
- Gebruik meer pectine-arme vruchten

Te dunne jam:
- Laat langer inkoken
- Voeg extra suiker toe
- Gebruik meer pectine-rijke vruchten

Je kunt etiketten maken van gewoon A4-papier en met melk op de potten lijmen. Zorg dat de ondergrond vetvrij is en maak de plakzijde goed nat met de melk. Als de gebruikte inkt niet watervast is kun je de etiketten na droging inspuiten met haarlak.

Voor het verwijderen van oude etiketten kijk hier.

Een schimmellaagje op jam of gelei met een hoog suikergehalte kan geen kwaad. De schimmel groeit op de jam, niet erin. Schep het er voorzichtig af. Indien nog een lange houdbaarheid nodig is de jam of gelei opnieuw verhitten tot minimaal 100 graden en opnieuw, zoals hier beschreven, in schone potten doen.

Let op: dit geldt voor jams met minimaal 60% suiker. Toen er nog geen losse pectine was bevatten alle jams zoveel suiker.

Update.

Foto vervangen. De jammetjes in mijn keukenkast augustus 2019. Met de jammetjes die als eerste opmoeten vooraan. Bovenaan stond eerst deze foto: