Kiempot zelf maken

Toen ik googelde of èn hoe ik boomspinazie-zaadjes kon gebruiken voor kiemgroente ontdekte ik dat zaden slechts water nodig hebben om te ontspruiten. Je eet ze op voordat het miniplantje voeding nodig heeft. Dat opkweken kan dus heel goed driedimensionaal, in plaats van op het platte vlak.

De commerciële berichten voor kiempottensets vlogen me om de oren tijdens het googelen. Sets bestaande uit een pot, een deksel met zeef, een rekje om de pot schuin neer te zetten en een uitdruipdienblaadje. Kiembekers met filmpjes hoe ze te gebruiken. Meest verwonderlijk vond ik nog wel dat ze aangeboden werden op 'groene' sites terwijl je zo'n pot heel makkelijk zelf kunt maken.

Ik gebruikte een glazen honingpot, een glazen schaaltje waar crème brûlée ingezeten had, een knoflooknetje, een elastiekje en wat knikkers.

Het enige dat je namelijk hoeft te doen is 2x per dag de zaden te spoelen en weer uit laten druipen. Zodat het vochtig blijft en niet te nat wordt want dan gaat het schimmelen.

Heb je geen knikkers? Verzin iets anders waar de pot op kan uitlekken. Leg een kruis van lego in het schaaltje of klem 3 pootjes (geknipt uit een plastic verpakking) tussen een extra elastiek.

Met een netje kun je de pot gewoon ondersteboven zetten.

Schuin neer zetten, wat ik veel zag tijdens het googelen, is alleen nodig als je heel fijn gaas gebruikt zoals een doek. Door de oppervlaktespanning blijft het water erin staan. Er is dan lucht nodig om het water eruit te laten stromen.

Als je doek gebruikt (omdat je kleine zaadjes hebt die door de mazen van het netje heen vallen) kun je de potten schuin leggen in een bakje. Die plastic bakjes van afhaaleten zijn daar handig voor.

Zaden een halve dag in water laten weken en daarna 2x per dag spoelen en uit laten lekken.

Ik ga weer elke dag een foto maken. Zwarte boontjes dit keer.

Als je witte kiemen wilt, zoals taugé, zet de pot dan in het donker of gebruik een stenen pot.

N.B. In een warme, vochtige omgeving kunnen bacteriën groeien. Voor kiemen (met name peulvruchten) adviseert het voedingscentrum 5 seconden onderdompeling in kokend water of op het laatste moment mee-wokken.

Kiemgroenten kweken

Die moestuintjes van een bekende supermarktketen? Hier in huis zijn ze (de door oma verzamelde potjes) allemaal verorberd als kiemgroenten. Best wel een verspilling als je beseft dat voor die paar kiemen een turfpotje, kokostablet, zaadzakje en omverpakking gebruikt is. Kiemgroenten hebben namelijk alleen water nodig om te ontspruiten.

Zaadjes voorweken in water en daarna vochtig houden met de plantenspuit. Niet te nat want dan gaat het schimmelen en niet te droog want dan groeien ze niet. Ik deed zaadjes in een glazen schaaltje op keukenpapier.

Er zijn speciale kiemschaaltjes te koop, dat is een zeefje dat in een schaaltje past waardoor je de zaadjes kunt spoelen. Echt nodig is dat niet als de zaadjes naast elkaar liggen. Spoelen hoeft alleen als je kiemen in een pot kweekt (daarover komt nog een blog).

Ik gebruikte zaadjes van de boomspinazie. Ik heb nog over van vorig jaar en de nieuwe oogst zit eraan te komen.

Twee exemplaren naast de kippenren heb ik geen blaadjes van geoogst dit seizoen en die zijn doorgegroeid naar 3 meter. De meetlat die ik hier vasthoud is 2 meter en als je goed kijkt zie je een top van de boomspinazie uitsteken (overbelicht met de witte lucht).

Alle roze jonge blaadjes zijn verdwenen en op die plaats word het zaad gevormd.

Boomspinazie is familie van quinoa, misschien dat ik het bij deze overvloed eens op die wijze op tafel ga zetten.

Linkjes:

Quinoa Wikipedia

Melganzenvoet Wikipedia

Boomspinazie onkruid

Weg met de wegwerp-schoonmaakfles

Er worden heel wat plastic (spuit)flessen van schoonmaakmiddel gekocht... Terwijl vloeibaar schoonmaakmiddel voor het overgrote deel uit water bestaat. Water, waar je geen verpakking voor nodig hebt want het stroomt in elk huis gewoon uit de kraan.

Vroeger gebruikte je zeep, soda en zand. En als het voorhanden was citroensap of azijn.

Tegenwoordig is er voor elke schoonmaakklus een apart middeltje te koop. Terwijl het schoonmaakmiddel niet het enige is dat invloed heeft. Van belang is ook:

• Kracht. De was die ronddraait. De hogedrukspuit. Hoe hard je duwt als je schrobt.
• Tijd. Inweektijd: In sopje laten staan. Inspuiten met azijn. Insmeren met groene zeep.
• Temperatuur. Hoe hoger de temperatuur hoe beter vuil oplost.

De werkzame bestanddelen voor basic schoonmaakmiddel zijn nog steeds in vaste vorm (in papieren of kartonnen verpakking) te koop en kun je zelf oplossen in water:

• Zeep. Zeep heeft in combinatie met water een vet-oplossende werking. (Zeepmoleculen hechten zich aan water en aan vet).
• Soda. Een base ontsmet en lost (door een chemische reactie) vuil op.
• Citroenzuur. Een zuur ontsmet en lost (door een chemische reactie) vuil op.

Het heeft weinig zin om een base en een zuur bij elkaar te doen. Het bruist gezellig maar ze reageren dan vooral met elkaar en niet met het vuil.

Hervulrecepten voor je plastic wegwerpflessen:

Schoonmaakazijn:

50 gram citroenzuur per liter

Allesreiniger:

16 gram zeep (en tot 16 gram schoonmaaksoda per liter)

Vloeibare (hand)zeep:

16 gram zeep per liter

Zeep in vaste vorm oplossen in water vergt kracht (raspen, roeren), tijd en energie (water verhitten). Een ander nadeel is dat het basisch is en dus minder goed werkt in combinatie met een zuur. Op gladde oppervlakken laat het strepen na. Geconcentreerd afwasmiddel werkt hetzelfde en heeft deze nadelen niet. Maar dat zit wel in een plastic fles...

In sprayflacons zit een kant en klaar sopje: een sterk verdunde oplossing. Ze zijn sneller leeg dan een fles geconcentreerd middel (waar je slechts een dopje van gebruikt voor een sopje) en door de spuitkop gooi je met elke fles nóg meer plastic weg. Er valt veel winst (geld, milieu, gesleep) te behalen als je ze hervult:

Keukenreiniger:
Een scheutje (zelfgemaakte) allesreiniger of
Paar druppels afwasmiddel met schepje bakingsoda.

Glasreiniger:
Paar druppels afwasmiddel met scheutje spiritus.

Sanitair-reiniger:

Paar druppels afwasmiddel met scheutje schoonmaakazijn of citroenzuuroplossing.

Schuurmiddel is naast de vloeibare vorm nog steeds in vaste vorm te koop. Helaas meestal in een plastic bus. Je kunt het ook zelf maken van zand, krijt, as of bakingsoda met een drupje water.

Een schuurmiddel is tegenwoordig met die fijne vezeldoekjes en schuursponsjes niet meer echt nodig. Voor het fijne werk kun je een oude panty gebruiken.

Tot slot nog 2 recepten die ik wil onthouden (deze blogpost schrijf ik eigenlijk als een overzicht voor mezelf ;-)):

Ontsmettend soda-sopje:

10 gram schoonmaaksoda (= 1 eetlepel) per liter.

Koffiezetapparaat-ontkalker:

15 gram citroenzuur per liter.

Meer lezen:

De verschillende soorten soda's.

Schoonmaakmiddel met geraspte zeep maken.

Nonke Buusjke

Alsof de tijd er heeft stilgestaan. Het kleine openluchtmuseum met authentieke vakwerkhuizen in Simpelveld. Gesticht in 1980 door Theo Berkers als vluchtplaats uit onze welvaartsmaatschappij met geestdodend werk, overdreven consumptiebehoefte, uitputting van het milieu, stress en vervreemding van de natuur. 

Alles draait tegenwoordig om de economie. Als je kijkt naar de betekenis van het woord economie; de wetenschap die zich bezighoudt met de verdeling van schaarse middelen, dan kun je toch niets anders concluderen dan dat de economie kapot is. Amazon en co vernietigen producten om schaarste in stand te houden. We gooien producten weg die voor andere mensen waarde hebben. Zelfs geld is niet meer schaars; met een negatieve rente moeten vermogenden betalen als ze sparen of uitlenen. Met als gevolg dat kapitaal niet meer gebruikt wordt als reserve of om te investeren maar om te speculeren. En onze overheid doet er vrolijk aan mee door grote bedrijven waar stelselmatig alle reserves uitgekeerd worden aan aandeelhouders te ondersteunen met belastingvoordelen en subsidies.

In de wasserette een heus strijkijzer-oplaadstation. En dan weet je weer hoe het strijkijzer aan zijn naam komt.

Theo Berkers heeft het over geestdodend werk. Het plezier in arbeid, bezig zijn, creëren, buiten zijn, gewassen zien groeien, voldoening van je werk, het lijkt volledig verdwenen.

We hebben tegenwoordig bezorgers die in aftandse bussen door de straten racen en pakjes proberen af te leveren bij consumenten die niet thuis zijn. Pakjes waarvan een groot deel weer retour gaat. De arbeidsmigrant die om 03:30 's ochtends op moet staan om op tijd in het distributiecentrum 80 km verderop te zijn om retouren af te handelen. Een beschadigde verpakking is voldoende om het product af te danken. Werknemers mogen niets van wat vernietigd gaat worden mee naar huis nemen.

Ik dwaal af. Het was een leuke zondagmiddag. Met lekkere vlaai die ter plekke wordt gebakken in een sjansenoven. Vrijdag wordt ie opgestookt, zaterdag worden de vlaaien gebakken en toen wij de oven bekeken was ie nog steeds warm (120 graden). Chamotte-steen houdt de warmte goed vast!

Een deel van de vulling voor de vlaaien wordt nog ter plekke ingemaakt zo te zien aan de potten in de kelder.

De fruitpers en de ijzeren ketel in de stroopstokerij. En dan weet je gelijk waarom appelstroop vroeger meer ijzer bevatte!

De plantenperkjes waren op het hele terrein aangelegd met wijnflessen. Hier zie je de kruidentuin.

De aardperen stonden in bloei. Dat vond ik bijzonder want in onze tuin bloeien ze nooit. Misschien is dat wel de reden waarom ik van die grote aardperen oogst, er gaat geen energie in de bloei zitten...
Vermoed dat ik een 'veredelde' soort heb want de aardperen die ik jaren geleden pootte kwamen uit de supermarkt.

Tot slot nog een fotootje gemaakt van de schoonmaakmiddelen van vroeger. Zo'n foto zocht ik nog voor een stukje over plastic schoonmaakflessen.

Het openluchtmuseum is alleen op zondagmiddag open voor vrij bezoek. En helaas alweer bijna einde seizoen... Met groepen kun je een afspraak maken. Of volg er een cursus vlaai bakken.

Alle info vind je op de website https://www.nonkebuusjke.nl

Of volg ze op Facebook 

De cafetière als fermentatiepot

Ik vond op zolder de koffiemaker uit mijn studententijd terug. Niemand had interesse en ik wilde hem al in de doos voor de kringloopwinkel zetten toen ik bedacht dat ie handig is voor als ik zuurkool of appelazijn wil maken. Dan hannes ik altijd met zo'n bordje met een gewicht om de boel onder water te houden.

Et voila. De te kleine appeltjes van de oogst dit jaar zitten erin.

Aan het begin van elk fermentatieproces is er geen bescherming tegen bederf omdat er nog geen zuur of alcohol is gevormd. Schimmels hebben zuurstof nodig, onder water is er geen zuurstof en dat is de reden waarom kool/appels onder water moeten staan als je geen waterslot gebruikt.

Voordeel van de cafetière is dat je kaam (ongewenst schimmelvlies bovenop vloeistof) makkelijk kunt verwijderen.

Ander voordeel is dat als het fermentatieproces klaar is je niet hoeft te zeven voordat je gaat filteren, je kunt de appelstukjes naar beneden duwen.

Tijdens het fermenteren ontstaat koolzuurgas dat zwaarder is dan lucht en als een beschermende deken op de vloeistof ligt. Normaliter dek je af met een gaasdoek tegen vuil en fruitvliegjes. Bij de cafetière moet je het schenktuitje afdekken.

Het enige waar ik benieuwd naar ben is of de zeef voldoende roestvast is... Ik heb de cafetière destijds met DE-punten aangeschaft dus ik verwacht van wel.

Meer lezen:
Zelf appelazijn maken
Fermenteren en schimmel