Perenoverschot deel 2

Via Facebook kwam nog een tip binnen voor het perenoverschot.
Met een mooie serie fotootjes hoe je heerlijke courgette-roosjes maakt van bladerdeeg, courgette en kaas.

Tutorial courgette-roosjes. Foto's Lia Bakx:

Leg op een lange reep bladerdeeg kaas en courgette op de bovenste helft.

Vouw de onderste helft over de courgette en rol het geheel op. Plaats de rolletjes in een muffinvorm en bak ze af.

Nou, gelijk maar even proberen met peer nu het overschot bijna op is.

Ik had weliswaar geen roquefort in huis. Maar wel een overheerlijke perenspread. Bladerdeeg gaat hier meestal op de crispplaat van de antieke magnetron. Is het in 8 tot 10 minuutjes klaar met perfect knapperig bladerdeeg. Maar ja, er kan geen bakvorm op de crispplaat.....

Ik halveerde een plakje bladerdeeg en plakte ze aan elkaar voor een lange reep. Legde de peertjes erop.

Een beetje moeizaam rolde ik vervolgens het deeg met de harde, niet vlakke peertjes op. En kneedde het uiteinde goed vast aan het rolletje omdat ik geen muffinvorm had.

Kan zo in de rubriek "Nailed it".

Maar lekker waren ze wel!

Perenoverschot

Dit jaar zeker 2x zoveel peren aan de boom als andere topjaren. Pruimen dan weer helemaal niets en de appeloogst viel ook tegen. Dat laatste kwam omdat er een boompje was omgewaaid, het nieuwe boompje nog niet had gebloeid en de andere boom deze soort nodig heeft voor kruisbestuiving.

Terug naar de peren. We aten peren. We aten hete bliksem met peer ipv appel. Ik maakte een perentaart. Er staan peren te fermenteren tot azijn. Ik gaf peren weg. Op Facebook werden perenijsjes geopperd, maar dat waren slechts 2 peren. En toen zei een perenkrijger dat hij wel eens stroop had gemaakt toen hij echt niet meer wist wat hij met de peren aanmoest.

Peren door de sapcentrifuge* en vervolgens het sap met een schepje bruine basterdsuiker om de kristallisatie op gang te brengen in laten koken tot stroop.
Een uurtje koken ongeveer zei hij toen ik het specifiek vroeg en de peren mochten nog aan de harde kant zijn.

Het leek me wel wat. Kon ik de sapcentrifuge eens uitproberen van mijn 25 jaar oude keukenmachine en wat fotootjes maken voor dit blog.

Ik haalde 950 gram sap uit 2100 gram peren. Achteraf gezien had dat nog wel iets meer sap kunnen zijn als ik het filter vaker tussentijds had schoongemaakt en de peren niet in van die kleine stukjes had gesneden.
Gelukkig hebben we kippen die de restanten met smaak verorberden.

Het sap ging met een schep bruine basterdsuiker op het vuur en ik liet het ruim een uurtje sudderen.

Toen het meer dan de helft ingekookt was (410 gram inclusief de toegevoegde suiker) heb ik het in een pot geschonken in de verwachting dat het net als bij jam tijdens het afkoelen zou indikken.

Kuch steun. Niet dus. Ik appte deze foto naar de man van het recept en hij antwoordde, veel verder inkoken, je houdt maar iets van 150 ml over van een liter sap uiteindelijk.....

Oef, dat is wel heel efficiënt om van je perenoverschot af te komen.

1 liter sap = ruim 2 kg peren. Daar blijft dus minder dan 10% van over.

Niet getreurd. In de al gevulde pot deed ik 2 scheppen maïzena, roerde het goed door en warmde hem voorzichtig met roerpauzes in de magnetron op tot kooktemperatuur. Het leverde een prima smeerdikte op.

Volgende keer doe ik geschilde peren in de blender en kook ik dat in tot een stroperige massa. Dan houd ik iets meer massa over en zitten er nog vezels in. En dan noem ik het net zoals bij dit, overigens overheerlijk, probeersel "Perenspread".

*In plaats van een sapcentrifuge kun je peren eerst tot pulp koken en dan met een sap-pers het vocht eruit persen. Het sap kook je dan verder in.

Fruitvliegjesval

Kucherdekuch, er stond dit weekend in het AD een ronkend artikel over een succesvolle fruitvliegjesval. Amaj, een fruitvliegjesval. Nou gun ik innovatieve ondernemers met nieuwe producten altijd alle succes van de wereld. Maar hé, een fruitvliegjesval. De consuminderaar in mij komt in opstand.
Een van de redenen waarom ik ooit begonnen was om online een overzicht bij te gaan houden van huis-, tuin- en keukentips is omdat de commerciële boodschappen je om de oren vliegen als je zoekt naar.... juist ja fruitvliegjes.

Als iets makkelijk te bestrijden is, dan zijn het fruitvliegjes. Ze komen niet vanzelf in je huis. Ze komen mee met fruit dat iets aangetast is en ze hebben dat fruit nodig om zich voort te planten. Is het fruit weg, of goed afgedekt, sterven ze vanzelf uit.

De makkelijkste manier om ze weg te krijgen is om het product waar ze op zitten in een zak of pot te doen met een kleine opening die je snel dicht kunt doen. Even wachten tot ze er allemaal in zitten, in één beweging sluiten en je hebt ze gevangen.
Rechts staat een foto van een lege pot jam. Iets te lang laten staan op het aanrecht met dit warme weer et voila, fruitvliegjes. Ik deed er folie overheen, prikte er een paar gaatje in en binnen no time zaten er 3 vliegjes in die omhoog vlogen tegen de folie zodra ik de pot oppakte. Toegegeven, na 4x verzetten voor de foto ontsnapte er eentje door een gaatje. Als je je hand erop legt en gelijk buiten zet ben je ze wel allemaal kwijt.

Of je zet een vloeibaar lokstofje neer waarin ze verzuipen. Links siroop met wat azijn en een druppel afwasmiddel.

Of je maakt iets met een kleine opening onderin waar ze door naar binnen gaan aangetrokken door een geur. En waar ze de uitgang niet meer op geur terug kunnen vinden en tevergeefs omhoog vliegen als ze willen ontsnappen.

Alles over lokstofjes en valletjes zelf maken vind je uiteraard hier in dit blog.

Belangrijkste is dat je niets in de buurt hebt staan wat sterk en lekker geurt.

Zoals ik had bij bovenstaande foto's. Er staan druiven te gisten tot azijn. Met een zakdoek eroverheen tegen de..... fruitvliegjes!

Het stukje in de krant lijkt linea recta overgenomen van een commercieel persbericht. Er staat dat hij allerlei producten online bestelde, maar dat niets goed werkte. Dat kan ik me niet voorstellen. Online valletjes hebben een prima lokstof en bijna allemaal de juiste vorm met een kleine opening onderin.
En als bonus staat er dat zijn eigen mengsel van huis- tuin- en keukenmiddeltjes wèl werkte.

Gelukkig bestaan er meer consuminderaars. Dit zag ik op de site van eco-logisch.nl.

Vlierbessenjam

Deze zomer was te droog voor bramenjam. Nergens spotte ik genoeg goede bramen. Een beetje mistroostig hingen ze erbij dit weekend. Rozenbottels zijn er wel in overvloed dit jaar, daar maakte ik al jam van maar die waren ook droger dan andere jaren.

Om toch aan mijn jammakersdrang te voldoen ging ik naar de plek waar ik eerder dit jaar vlierbloesem oogstte.

Niet van die grote zware trossen als andere jaren. Kleinere besjes, minder besjes aan een tros, uitgedroogde besjes. Ik zag struiken waarbij de bladeren volledig verdord waren, waar alle energie in de glimmende besjes was gekropen.

Ik plukte een vergiet vol. Bij de zeldzame trossen met dikke bessen zaten nog groene bessen en samen met de verdorde bessen zorgden ze dat er na schoonmaken slechts 250 gram overbleef.

Niet getreurd. Ik had nog limoentjes die op moesten en de gevel hangt vol met druiven. Dus ik maakte er 500 gram fruit van.

Daar mengde ik 500 gram gelei-suiker doorheen, et voila 1 kg jam. Tenminste.....

...... als je de boel niet laat overkoken.

Ik kon een grote pot en 2 kleine potjes ermee vullen (in de 4e pot zit slechts een bodempje). Al met al toch een geslaagd jammetje. Vlierbessen hebben nogal een stevige smaak. Een echte herfst, stoofpottensmaak. Druiven daarentegen hebben in de jam weinig smaak. Samen vormen ze een goede combi die ik vaker ga maken.

Recept:
* 1 deel (250 gram) schoongemaakte vlierbessen
* 1 deel (250 gram) druiven zonder pit en zonder vel, ik duwde ze door een zeef
* 2 delen (500 gram) gelei-suiker
(Eventueel kun je citroen- of limoensap toevoegen, haal dit van het gewicht van de druiven af.)

Meng alles door elkaar en laat een paar uur afgedekt staan.
Breng de massa aan de kook en laat 4 minuten doorkoken onder voortdurend roeren.
Schenk de massa in schone potten, draai het deksel erop en laat de pot omgekeerd afkoelen.

Meer tips over jam maken vind je hier.
Vindplaatsen voor vlierbessen, check dit.
Op de kleine potjes (die heel groot lijken op de foto) zitten een half etiket uit deze serie.

Zeep- of wasnoten

Via een tweet belandde ik op de site van Seepje. Seepje maakt was- en schoonmaakmiddel van schillen waar saponine in zit. Wat een leuk initiatief en ik heb gelijk schillen gekocht om het eens uit te proberen.

Het zijn schillen van de grote zeepnoot, de Supindus mukorossi. Deze zeepnoot groeit (hoe logisch) aan de zeepnotenboom. De schillen worden in India al eeuwenlang gebruikt om de was te doen. Ze worden daarom vaak wasnoten genoemd.

Ik heb wat rondgeneusd tussen de vele recensies. En zelf inmiddels 3 wasjes gedraaid. Het resultaat kun je vergelijken met ongeparfurmeerd, mild wasmiddel denk ik.
Hardnekkige vlekken en luchtjes gaan er niet uit en na verloop van tijd kan de witte was wat grauwig worden. Dat mag de pret niet drukken. Hardnekkige vlekken kun je aanstippen met ossengal (klik hier voor meer vlekkentips), witte was wordt helder wit met een schepje soda erbij (klik hier voor meer tips voor de witte was) en hardnekkige luchtjes kun je voorbehandelen met azijn of soda of door te wassen op 60 of 90 graden.
En als je een lekker geurtje wilt kun je in het vakje van de wasverzachter zelf wat etherische olie of parfum druppelen. Of maak gekregen geurtjes die je toch niet gebruikt op.

De voordelen mogen duidelijk zijn:

• Puur natuur, geen chemische rotzooi
• Eerlijk onbewerkt product, de boeren lijken normaal betaald te worden
• Zeer mild voor je was. Daardoor heel geschikt voor was van zijde, wol en andere kwetsbare materialen.
• Bleekt niet, bijt niet uit. Kleuren blijven mooi.
• Geen wasverzachter nodig.
• Heel betaalbaar. Zelfs goedkoop als je ze per kg koopt.

De dosering die ik tegen gekomen bent varieert van 3 tot 7 hele schillen per wasmachine. De dosering hangt af van de mate van verontreiniging, de hardheid van het water en hoe vol de trommel zit. Seepje gaat uit van een standaardhoeveelheid van 4 schillen (of 8 halve schillen) per wasmachine. Je kunt de schillen 3x gebruiken als je koud of tot 40 graden wast. Bij een hogere temperatuur kun je de schillen 1x hergebruiken.

De schillen doe je in een katoenen zakje (wordt meestal meegeleverd) en dat zakje leg je bij de was in de trommel.

Links ongebruikte schillen, rechts 3x gebruikte schillen.

Op de site van Puur Mieke vond ik nog een recept voor allesreiniger/shampoo:

"Laat 8 à 10 schillen in 1 liter voor 5-10 minuten koken. Filter het middel door een katoenen doek en vul er een (sproei)fles mee. Naar behoefte enkele druppels citroen toevoegen."

Daar staat tevens dat je de schillen in de vaatwasser kunt gebruiken. Dat moet ik nog eens uitproberen.

Natuurlijke vijanden van de mug

Vakantie aan het meer van Ohrid. Dat is zoet water, dus we namen muggenspul mee. Man wilde nog de electrische mepper meenemen maar die waren we alsnog vergeten.

Maar hé, ik heb geen mug horen zoemen en zover ik weet is niemand van het hele gezelschap (8p) gestoken omdat er waanzinnig veel zwaluwen en vissen waren. De natuurlijke vijand van de mug!

Als je stil bleef staan in het water knabbelden de visjes aan je lijf. Niet zo intensief als die eeltwegknabbelaarsvisjes in Nederland vermoed ik, maar die krijgen natuurlijk geen muggenlarven te eten, die worden uitgehongerd, anders eten ze geen eelt.

De zwaluwen vlogen af en aan.

Heel veel nestjes met jonkies die heel veel muggen nodig hebben om groot te worden.

Hoe anders is dat in Nederland. Nog nooit heb ik hier zoveel visjes tegelijk in het water gezien. En in het zwaluwnestkastje dat er al 15 jaar hangt heeft nog nooit een zwaluw genesteld. Ik had hem opgehangen omdat daar ooit toe opgeroepen werd. Het aantal zwaluwen neemt al jaren af. Maar ik geloof dat ze liever in iets zelfsgemaakts overnachten, en dat metselmodder meer zoden aan de dijk zet. Alhoewel ze ook in oude nesten trekken.
Ik lees dat een nest meestal op oost of oostnoord zit. Binnenkort nog maar een nestkastje ophangen dan, deze hangt op noord.

Weer thuis bleek de buxus in de voortuin weer iets verder aangevreten. Er vlogen wel 20 buxusmotten uit toen ik er met mijn hand doorheen ging. Weliswaar was de haag nog steeds een stuk groener dan die van de buren en kon ik nog steeds geen rups ontdekken, maar dat beest is duidelijk in opmars. 's Avonds laat zag ik wel 40 buxusmotten fladderen voor het keukenraam. Foto gemaakt via de achtertuin (waar geen buxus staat) want filmpje vanuit binnen lukte niet (donker raam spiegelt). Tel jij ook 8 motten?

Kuch, weet iemand wat de natuurlijke vijand van de buxusmot en -rups is?

Rozenbottels

Ik was afgelopen weekend aan het strand en zag in de duinen dat er alweer rozenbottels waren. Beetje vroeg in het jaar, dat zal wel door het uitzonderlijk droge en warme weer komen.

Ik fietste de dag erop met dochter naar een plekje in de buurt waar eindeloos veel struiken Rimpelroos (= Japanse Bottelroos) staan.


In de schaduw en halfschaduw zagen we nog bloemen. Met hommels in de rozen die nog niet helemaal open waren.

In de volle zon vrijwel geen bloeiende rozen meer.

We plukten 1,5 kilo bottels.

Schoonmaken; uitsteeksels en steeltjes (zover nog aanwezig) verwijderen en wassen.

Een klein gedeelte van de bottels is voor thee. Doorsnijden, pitjes verwijderen en in de volle zon laten drogen.

De rest was voor jam.
Snijdt de bottels in vieren, kook ze met een bodempje water in een half uur tot moes en verwijder de pitjes door de prut met een lepel door een zeef te duwen.

Oef, dat ging iets lastiger dan gedacht. De prut was zo dik en stevig dat er vrijwel niks door de zeef ging. Man zocht een filmpje op en ik zag gelijk de oorzaak. De bottels zijn dit jaar veel droger! Niet gek met dit weer natuurlijk, bramen zijn dit jaar ook droog en minder sappig. Dus ik deed er wat extra water bij en kookte de prut nogmaals 15 minuten. Nu ging het wel door de zeef.

Ik gebruikte dit recept, met een restje kant en klaar citroensap en een uitgeperste sinaasappel i.p.v. citroen. Met het sap erbij had ik precies 1 kg gezeefde prut.

De jam was uiteindelijk ietsiepietsie te dun. Wellicht teveel water toegevoegd en/of bevat een citroen meer pectine dan een sinaasappel? Had ik toch de ouderwetse methode moeten toepassen. Een druppel jam laten afkoelen en kijken of ie voldoende geleert en anders verder inkoken.

Wat een k*klus. Bramenjam, mijn favoriet qua smaak, is altijd zo gepiept. Het is dat rozenbottels zo vol zitten met vitamine C en mineralen anders maakte ik er nooit meer jam van!

Via Voedingswaardetabel.nl.

De 'thee' ziet er na een dagje in de zon zo uit:

Begint al aardig hard te worden.
Let op dat de vogels, mieren en fruitvliegjes er niet mee aan de haal gaan. Hier ligt de metalen zeef eroverheen.

NB. Er wordt bij rozenbottels gewaarschuwd voor het harige pluis dat tussen de pitjes zit. Pitjes verwijderen met handschoenen en als je ze rauw eet zorgen dat je al het pluis verwijderd, want het harige pluis wordt gebruikt om jeukpoeder van te maken en kan de maag irriteren.

Ik heb de bottels schoongemaakt met blote handen omdat er nauwelijks pluis was te zien. Wellicht komt dat omdat ze zo droog waren, of is het de soort bottel dat er niets ging jeuken. Of ik heb een olifantenhuid ;-).

Zaden oogsten

Het is kurkdroog. Mooie tijd om bloemzaden te oogsten.

Lavas heeft dit jaar uitbundig gebloeid. De eerste zaden (voor de kruidenkast) kunnen geoogst worden.

De zaadjes van lavas laten heel makkelijk los.

Als je goed kijkt, zie je dat er beestjes tussen de zaden zitten.

De zaden van bieslook zitten in de uitgedroogde bloemen.

De zaden van de goudsbloem zijn nog niet rijp genoeg om te oogsten. Hé een bij, dat kon toch niet? [Link]

Uitgedroogde bloemen van duizendschoon. Zo kleurrijk als ze zijn als ze bloeien, zo kleurloos zijn ze nu.

De zaden van duizendschoon zitten nog enigszins vast, een beetje wrijven en kneden en ze laten los.

Bloemzaden pas oogsten als ze echt helemaal rijp zijn. Ze zijn rijp als ze makkelijk loslaten. Sommige zaden springen zelfs weg zodra je de uitgebloeide bloem aanraakt (springbalsemien). Sommige zaden blijven in de bloem zitten (afrikaantjes), oogst ze dan als de bloem volledig verdord is.

Oogst bij voorkeur bij droog weer en laat zaden volledig drogen.

Maak de zaden los van de bloem. Bij sommige bloemen, zoals bij de akelei, vallen de zaden er vanzelf uit door de bloem op de kop te houden. Bij andere bloemen moet je wrijven of ze eruit trekken.

Als je het "het kaf van het koren" wilt scheiden kun je:
- De bloemen door een zeef wrijven.
- De lichte delen voorzichtig wegblazen.
- Of gooi de zaden op in de wind.
Noodzakelijk is het overigens niet om vliesjes, blaadjes en steeltjes te scheiden, je hebt alleen wat grotere zakjes nodig!

Een nachtje in de vriezer is voldoende om eventuele kleine beestjes die de zaden eten te doden. De diepvries is sowieso een goede plek voor zaden, de kiemkracht blijft dan jaren aanwezig!

Bewaar zaden donker en droog.

Er staat op dit blog al een tutorial hoe je zaadzakjes moet vouwen van een vierkant.
Of bestel de printable voor € 2,95.

Er staat inmiddels ook een filmpje op YouTube:
(Nog steeds abonnees gezocht om professioneel account terug te krijgen bij YouTube).