Snoeiafval drogen

Laurier is een veelvoorkomende struik, misschien staat ie wel in je eigen tuin of anders die van de buren of in het gemeenteplantsoen. Het is een struik die hard groeit en regelmatig gesnoeid moet worden. Hang bij iedere snoeibuurt een takje te drogen in je keuken en je hoeft nooit meer laurierblad à €497,50 per kilo te kopen. Scheelt ook weer plastic!

Ik heb munt rondom de kippenren staan. Groeit als een tierelier en oogst ik vers voor de thee. Halverwege het groeiseizoen, als de plant begint te bloeien en bijna een meter hoog is, knip ik hem af zodat er weer jonge scheuten omhoog komen. Twee flinke bossen snoeiafval hing ik te drogen, voldoende om een groot voorraadblik te vullen voor muntthee in de winter. Laat minimaal 2 weken drogen en knijp en wrijf om het blad te verpulveren.

Tijm knip ik het hele jaar door vers uit de tuin als ik het nodig heb. Toch vond ik het zonde om al het geurende snoeiafval weg te gooien en is de voorraad in een jampotje aangevuld voor dat enkele gerecht waar gedroogde tijm in moet.

Rozemarijn knip ik eveneens het hele jaar door vers uit de tuin. Een paar grote takken heb ik te drogen gehangen omdat ik de rozemarijnolie van mijn tante wilde maken.

Drogen, naaldjes van de takken afrissen, naaldjes fijnknijpen en een pot vullen. Doe er een neutrale olie bij en laat minimaal 3 weken staan. De naaldjes moeten helemaal onder de olie staan. Hoe meer naaldjes ten opzicht van de olie, hoe sterker de olie wordt. Ik gebruik hem als huidolie en niet voor te eten dus heb zoveel naalden als mogelijk in de pot gedaan.

Ik nam sesam-olie die verkocht wordt als haar-olie. Een miskoop want ik dacht met 100% sesam-olie een geurende olie voor te bakken gekocht te hebben. Deze is geurloos. En perfect dus voor rozemarijn.

Update:

Er bestaat ook laurierkers, die lijkt op de laurier. De bladeren daarvan zijn niet eetbaar. De echte laurier herken je aan de geur. En inderdaad, zoals hieronder al gemeld in de reacties, in het gemeenteplantsoen staat meestal de niet eetbare laurierkers. Ik heb het gecheckt!

Kweeperen aan een struik

Langs het fietspad, in gemeentegroen, zag ik vruchten liggen. Ik stapte af en zag struiken met doornen waar er nog meer aanhingen. Ze leken verdacht veel op kweeperen en geurden heerlijk. Doch kweeperen groeien aan een boom. Een rondje googelen leerde dat het waarschijnlijk de Japanse Sier- of Dwergkwee is en de vrucht daarvan heet in Japan Kusa-boke. De Nederlandse vertaling, afhankelijk van de vorm, kweepeer of kwee-appel...

Ik ging terug en vulde mijn fietstas met kweeperen.

Kweeperen zijn er in net zoveel variëteiten als appels en peren. Kweeperen zijn rauw niet te eten en moet je bewerken. Kooktijden, smaak, dikte van de schil, hoe rood hij kleurt, het hangt af van de soort. De struik-kweepeer kun je hetzelfde verwerken als de boom-kweepeer. Houd er rekening mee dat de struik-kweepeer een stuk zuurder is dan de boom-kweepeer.

Let op: pitten van de kweepeer zijn giftig.

Schillen van de kweepeer kun je drogen en gebruiken voor thee. Met de dunschiller schilde ik een paar kweeperen, hing de schillen in een sinaasappelnetje te drogen, sneed de vrucht in schijfjes en maakte er een geurslinger van. De geur van deze kweeperen is zoeter dan ik me herinnerde van voorgaande jaren. Ik ruik een mengelmoesje van ananas, roos, citrusschil en Granny Smith appels.

Jam
Omdat deze kweepeer een stuk zuurder is en de schil dunner besloot ik voor de jam geen citroenen toe te voegen en ze met schil en al te verwerken.

Ingrediënten:

• Zure kweeperen
• Suiker (geleisuiker of pectine is niet nodig omdat het voldoende aanwezig is in kweeperen)
• Water

Werkwijze:

• Was de kweeperen, snijd in 4 parten en verwijder pitten en stelen.

• Breng met water aan de kook (helft van de peren onder water).
• Laat gaar worden. Sommige kweeperen blijven vast, anderen vallen uiteen. Ik was een lange kooktijd gewend (kooktijd kweepeer variëert van 10 tot 60 minuten), doch na 20 minuten waren de kweeperen al kapotgekookt.
• Verwijder de klokhuizen. Bij vastkokende kweeperen uitsnijden. Bij uiteengevallen kweeperen zeven of met een puree-pers.
• Bij vastkokende kweeperen met staafmixer pureren zodat je geen schilletjes meer hebt.
• Voeg zoveel water toe dat je een vloeibare massa (geen puree, maar zoiets als appelmoes) krijgt en breng weer aan de kook. 
• Per kg vloeibare massa (kweeperen + water) 500 tot 1000 gram suiker toevoegen.
• Laat 15 minuten goed doorkoken en vul de brandschone potjes.

Deze kweeperen kleuren niet rood, ook niet als je ze langer kookt denk ik. Roodverkleuring van (bepaalde) stoofperen komt namelijk doordat de zuurgraad verandert. En deze kweeperen zijn al heel zuur.

Toevallig had ik net een pot van vorig jaar open staan. De jams verschillen niet alleen in kleur doch ook in smaak... Vooral zuurder doch ook aroma is anders. Maar dat is lastig omschrijven.

Zie hier het recept voor de veel minder zure kweepeer van de boom. 

Deze kweeperen zijn net zo groot èn zuur als citroenen. Je kunt struik-kweeperen dan ook gebruiken als (duurzame, lokale, gratis) vervanger voor citroenen in chutneys, marmelades, curry's enzovoort. Zolang je ze maar niet rauw gebruikt.

De rest van de kweeperen nam dochter mee om er een taart van te bakken. Misschien dat ze nog een foto appt...

Kiempot zelf maken

Toen ik googelde of èn hoe ik boomspinazie-zaadjes kon gebruiken voor kiemgroente ontdekte ik dat zaden slechts water nodig hebben om te ontspruiten. Je eet ze op voordat het miniplantje voeding nodig heeft. Dat opkweken kan dus heel goed driedimensionaal, in plaats van op het platte vlak.

De commerciële berichten voor kiempottensets vlogen me om de oren tijdens het googelen. Sets bestaande uit een pot, een deksel met zeef, een rekje om de pot schuin neer te zetten en een uitdruipdienblaadje. Kiembekers met filmpjes hoe ze te gebruiken. Meest verwonderlijk vond ik nog wel dat ze aangeboden werden op 'groene' sites terwijl je zo'n pot heel makkelijk zelf kunt maken.

Ik gebruikte een glazen honingpot, een glazen schaaltje waar crème brûlée ingezeten had, een knoflooknetje, een elastiekje en wat knikkers.

Het enige dat je namelijk hoeft te doen is 2x per dag de zaden te spoelen en weer uit laten druipen. Zodat het vochtig blijft en niet te nat wordt want dan gaat het schimmelen.

Heb je geen knikkers? Verzin iets anders waar de pot op kan uitlekken. Leg een kruis van lego in het schaaltje of klem 3 pootjes (geknipt uit een plastic verpakking) tussen een extra elastiek.

Met een netje kun je de pot gewoon ondersteboven zetten.

Schuin neer zetten, wat ik veel zag tijdens het googelen, is alleen nodig als je heel fijn gaas gebruikt zoals een doek. Door de oppervlaktespanning blijft het water erin staan. Er is dan lucht nodig om het water eruit te laten stromen.

Als je doek gebruikt (omdat je kleine zaadjes hebt die door de mazen van het netje heen vallen) kun je de potten schuin leggen in een bakje. Die plastic bakjes van afhaaleten zijn daar handig voor.

Zaden een halve dag in water laten weken en daarna 2x per dag spoelen en uit laten lekken.

Ik ga weer elke dag een foto maken. Zwarte boontjes dit keer.

Als je witte kiemen wilt, zoals taugé, zet de pot dan in het donker of gebruik een stenen pot.

N.B. In een warme, vochtige omgeving kunnen bacteriën groeien. Voor kiemen (met name peulvruchten) adviseert het voedingscentrum 5 seconden onderdompeling in kokend water of op het laatste moment mee-wokken.

Kiemgroenten kweken

Die moestuintjes van een bekende supermarktketen? Hier in huis zijn ze (de door oma verzamelde potjes) allemaal verorberd als kiemgroenten. Best wel een verspilling als je beseft dat voor die paar kiemen een turfpotje, kokostablet, zaadzakje en omverpakking gebruikt is. Kiemgroenten hebben namelijk alleen water nodig om te ontspruiten.

Zaadjes voorweken in water en daarna vochtig houden met de plantenspuit. Niet te nat want dan gaat het schimmelen en niet te droog want dan groeien ze niet. Ik deed zaadjes in een glazen schaaltje op keukenpapier.

Er zijn speciale kiemschaaltjes te koop, dat is een zeefje dat in een schaaltje past waardoor je de zaadjes kunt spoelen. Echt nodig is dat niet als de zaadjes naast elkaar liggen. Spoelen hoeft alleen als je kiemen in een pot kweekt (daarover komt nog een blog).

Ik gebruikte zaadjes van de boomspinazie. Ik heb nog over van vorig jaar en de nieuwe oogst zit eraan te komen.

Twee exemplaren naast de kippenren heb ik geen blaadjes van geoogst dit seizoen en die zijn doorgegroeid naar 3 meter. De meetlat die ik hier vasthoud is 2 meter en als je goed kijkt zie je een top van de boomspinazie uitsteken (overbelicht met de witte lucht).

Alle roze jonge blaadjes zijn verdwenen en op die plaats word het zaad gevormd.

Boomspinazie is familie van quinoa, misschien dat ik het bij deze overvloed eens op die wijze op tafel ga zetten.

Linkjes:

Quinoa Wikipedia

Melganzenvoet Wikipedia

Boomspinazie onkruid

Weg met de wegwerp-schoonmaakfles

Er worden heel wat plastic (spuit)flessen van schoonmaakmiddel gekocht... Terwijl vloeibaar schoonmaakmiddel voor het overgrote deel uit water bestaat. Water, waar je geen verpakking voor nodig hebt want het stroomt in elk huis gewoon uit de kraan.

Vroeger gebruikte je zeep, soda en zand. En als het voorhanden was citroensap of azijn.

Tegenwoordig is er voor elke schoonmaakklus een apart middeltje te koop. Terwijl het schoonmaakmiddel niet het enige is dat invloed heeft. Van belang is ook:

• Kracht. De was die ronddraait. De hogedrukspuit. Hoe hard je duwt als je schrobt.
• Tijd. Inweektijd: In sopje laten staan. Inspuiten met azijn. Insmeren met groene zeep.
• Temperatuur. Hoe hoger de temperatuur hoe beter vuil oplost.

De werkzame bestanddelen voor basic schoonmaakmiddel zijn nog steeds in vaste vorm (in papieren of kartonnen verpakking) te koop en kun je zelf oplossen in water:

• Zeep. Zeep heeft in combinatie met water een vet-oplossende werking. (Zeepmoleculen hechten zich aan water en aan vet).
• Soda. Een base ontsmet en lost (door een chemische reactie) vuil op.
• Citroenzuur. Een zuur ontsmet en lost (door een chemische reactie) vuil op.

Het heeft weinig zin om een base en een zuur bij elkaar te doen. Het bruist gezellig maar ze reageren dan vooral met elkaar en niet met het vuil.

Hervulrecepten voor je plastic wegwerpflessen:

Schoonmaakazijn:

50 gram citroenzuur per liter

Allesreiniger:

16 gram zeep (en tot 16 gram schoonmaaksoda per liter)

Vloeibare (hand)zeep:

16 gram zeep per liter

Zeep in vaste vorm oplossen in water vergt kracht (raspen, roeren), tijd en energie (water verhitten). Een ander nadeel is dat het basisch is en dus minder goed werkt in combinatie met een zuur. Op gladde oppervlakken laat het strepen na. Geconcentreerd afwasmiddel werkt hetzelfde en heeft deze nadelen niet. Maar dat zit wel in een plastic fles...

In sprayflacons zit een kant en klaar sopje: een sterk verdunde oplossing. Ze zijn sneller leeg dan een fles geconcentreerd middel (waar je slechts een dopje van gebruikt voor een sopje) en door de spuitkop gooi je met elke fles nóg meer plastic weg. Er valt veel winst (geld, milieu, gesleep) te behalen als je ze hervult:

Keukenreiniger:
Een scheutje (zelfgemaakte) allesreiniger of
Paar druppels afwasmiddel met schepje bakingsoda.

Glasreiniger:
Paar druppels afwasmiddel met scheutje spiritus.

Sanitair-reiniger:

Paar druppels afwasmiddel met scheutje schoonmaakazijn of citroenzuuroplossing.

Schuurmiddel is naast de vloeibare vorm nog steeds in vaste vorm te koop. Helaas meestal in een plastic bus. Je kunt het ook zelf maken van zand, krijt, as of bakingsoda met een drupje water.

Een schuurmiddel is tegenwoordig met die fijne vezeldoekjes en schuursponsjes niet meer echt nodig. Voor het fijne werk kun je een oude panty gebruiken.

Tot slot nog 2 recepten die ik wil onthouden (deze blogpost schrijf ik eigenlijk als een overzicht voor mezelf ;-)):

Ontsmettend soda-sopje:

10 gram schoonmaaksoda (= 1 eetlepel) per liter.

Koffiezetapparaat-ontkalker:

15 gram citroenzuur per liter.

Meer lezen:

De verschillende soorten soda's.

Schoonmaakmiddel met geraspte zeep maken.