Rivendell Village

Via een clickbaitsite die een "gratis ebook met eetbare planten en paddenstoelen" aanbood en waar ik op zoek ging naar het addertje onder het gras (Willen ze mijn emailadres? Staat het boek vol met affiliate-links?) belandde ik op Rivendell Village omdat het ebook daar op de server bleek te staan. (De clickbaitsite blijkt dus iets gratis aan te bieden wat van een ander is.) Tot zover de ergernis.

Hobbit-huisjes op Rivendell Village

Want, holymoly, wat immens veel kennis is er bijeengebracht op deze site. Over ecodorpen, zelfvoorzienend leven, voedselbos enz. In eerste instantie leek het niks en had ik bijna weggeklikt, maar dat komt vooral doordat de tijd stil is blijven staan in 2013 en ze door gegaan zijn op dit blog. Rivendell Village wordt online gehouden als databank. Zie hier de sitemap, dat zoekt wellicht wat makkelijker.

Op deze pagina staat de bibliotheek met allemaal, inderdaad gratis downloadbare, boeken. Ik heb er 2 geselecteerd:

Nederlandse Eetbare Planten en Paddestoelen Database
Het boek waarmee ik Rivendell Village mee op het spoor kwam. Zeer uitgebreide database met alle eetbare planten en paddenstoelen in Nederland. Klik hier voor het e-book (pdf) op Rivendell Village.

De database staat (bijgewerkt!) op Permacultuur Nederland. Een site waar ik vervolgens weer een uurtje ronddwaalde....

Flora door Glenn Callens
Zeer uitgebreid overzicht met tabellen van planten en gewassen (+500) die de stap naar zelfvoorziening op vlak van voeding, kledij, geneesmiddelen, lichaamsverzorging, brandstof, en nog veel meer...dichterbij brengt.

Klik hier voor het e-book (pdf) op Rivendell Village.
Het overzicht met tabellen is eveneens online te raadplegen.

Ik leg de linkjes hier vast in dit blog. Ook voor mezelf 😉, voor als ik weer eens wat wil opzoeken over een kruidje of een wildpluk-item. Want daarmee verdwaal ik zo snel op het web en kom ik zoveel onzin tegen dat ik vaak terugviel op Wikipedia.

Buxusrups bestrijden zonder gif

Door de hoge dichtheid aan buxussen in Nederland is het de buxusrups gelukt om uit te groeien tot een plaag. Je kunt hem effectief bestrijden, maar ja, als de buren dat niet doen blijf je bezig. En in een goed jaar zijn er 3 leg-rondes waarbij de buxus compleet kaalgevreten kan worden door de rupsen.

- Diversiteit is natuurlijk de beste oplossing. Niet allemaal dezelfde plant in de voortuin zetten.
- Feromonen-vallen werken weliswaar. Maar ja, dan vang je de motten van de hele buurt. Een kennisje had overvolle vallen en toch waren haar heggetjes kaalgevreten.
- Met een mottenlamp bereik je hetzelfde effect als met een feromonenval. Buxusmotten komen op het licht af en vang je zo weg.
- Gif zal best werken, maar dat vind ik not-done.

Hier in de straat heeft meer dan de helft een buxushaag in de voortuin.
Na de eerste vreetronde in het voorjaar (2018) waren er nog 3 hagen groen. De mijne, eentje die gif had gebruikt en een derde waarvan ik niet weet wat ze gedaan hebben. Die heg is nog steeds groen, ik zal eens vragen hoe dat kan. Na de tweede vreetronde was de met gif behandelde ook kaal. Na de derde vreetronde die van mij, omdat ik het opgegeven had. En heggetjes die in de eerste ronde kaalgevreten waren kleurden weer een beetje groen...... Ik vrees dat de droge zomer ervoor gezorgd heeft dat 1x compleet kaalvreten voldoende was om onze heg voorgoed te laten verdorren.

Ik heb geen wondertips. Doch hiermee heb ik een tijdje onze heg groener weten te houden dan die van de buren (zie foto):

• Haal spinsels weg. Haal rupsen weg.
• Schud de struik regelmatig zodat leggende motten eruit vliegen. Ik "aaide" de heg iedere keer als ik er langs liep.
• Spuit de struik regelmatig schoon. Tuinslang op hardste stand of hogedrukspuit op een lagere stand. Ruim wat eruit komt (eitjes, rupsen) op!
• Lok vogels naar de heg. Strooi er bijvoorbeeld brood op. Ik heb de indruk dat vogels "nog niet weten" dat er rupsen zitten in een buxus*. Of wellicht zijn de rupsen minder lekker? De kippen hier lusten ze niet! Of misschien zijn de buxusrupsen giftig en is dat de oorzaak dat er zoveel meesjes sterven?

Hier staat de dode heg er nog. Tuinman is gebeld, doch die heeft het druk met..... Ik wilde eerder bellen maar de man dacht dat de heg nog wel bij zou trekken.

*Update 15 mei. Deze kwam voorbij op Facebook, via Fam vd Spek.
Het is geen kwestie van "nog niet weten". De spinsels zorgen er blijkbaar voor dat vogels de rupsen laten zitten!

Overigens zijn het schattige rupsjes.... zolang ze niet op de buxus zitten!

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door Martine Bakx (@artoeknl) op 20 Sep 2018 om 9:03 (PDT)

Rozemarijnolie maken

Mijn tante Lia Bakx stuurde weer een leuk berichtje voor dit blog via Facebook: "Groeit jouw rozemarijn ook zo hard? Snoeien, takjes drogen, afristen. Knijp de naaldjes fijner, doe in een pot, olijfolie er op gieten en deksel er op. Twee maanden op kamertemperatuur in het donker bewaren. Je hebt dan een behoorlijk sterke rozemarijnolie om ovengerechten mee in te smeren. Te sterk, doe een deel in een andere pot en verdun door olijfolie toe te voegen." En ze stuurde deze prachtige foto's mee.

Ik was het al een tijdje zelf van plan, rozemarijnolie maken. Niet om mee te koken overigens, maar omdat rozemarijn zo lekker ruikt en weldadig is voor je huid. Het is verwarmend en zorgt voor een goede doorbloeding. Heerlijk als massage-, voeten- of badolie. Rozemarijn werkt bovendien tegen roos en jeuk van de hoofdhuid.

Je kunt de olie van elke plantaardige olie maken die je wilt. Gebruik bij voorkeur biologische in verband met bestrijdingsmiddelen. De hoeveelheid rozemarijn; hoe meer hoe sterker, zorg er wel voor dat de rozemarijn volledig onder de olie staat. Bewaar de olie op een donkere plaats. Er zijn 2 manieren om kruidenolie te maken. De warme en de koude methode.

Warm:

• Je kunt gedroogde of verse rozemarijn gebruiken.
• Breng aan de kook en houdt het een kwartiertje tegen de kook aan. Niet laten koken.
• Laat 2 uur afkoelen en zeef door een doek. Je kunt de olie gelijk gebruiken.

Koud:

• Gebruik gedroogde rozemarijn.
• Laat minimaal 3 weken en maximaal 3 maanden op kamertemperatuur staan. Naaldjes moeten onder de olie blijven staan. Zet de pot niet in de zon.
• Zeef door een doek. De olie is klaar voor gebruik.

Op dezelfde manier kun je een huidolie maken van lavendel.

In Archeon spotte ik deze heggetjes van rozemarijn, met op de achtergrond en in het midden een aangetaste buxus.
Twijfel ik nog even door wat ik in de plaats van de buxus ga zetten. Hei, lavendel, rozemarijn of een mix daarvan. (Ja die staat er nog, volledig dood, man hoopte dat ie nog bij zou trekken).

Duizendknoopjam

Langs alle locaties met duizendknoop die in het lokale krantje stonden was ik gefietst en tijdens fietstochtjes daarna had ik goed opgelet. Maar nergens spotte ik (nog) duizendknoop. Jammer! Omdat jonge scheuten het lekkerst schijnen te zijn en die komen op in April.

Afgelopen vrijdag spotte ik ze onverwacht in Winterberg nabij het bike-park. Bij afgestorven stengels van vorig jaar stonden lange stengels en daar omheen kwamen in een straal van zeker 5 meter overal jonge scheuten omhoog.

Ik baalde dat ik mijn snoeischaar niet bij had doch de scheuten bleken makkelijk eruit te trekken te zijn. Eruit trekken is denk ik ook beter om de plant uit te putten. Verwijder dan wel de wortels als je hem gaat bereiden, daar schijnt het meeste resveratrol in te zitten. Resveratrol is overigens geen gif, er worden zelfs gunstige werkingen aan toegeschreven maar zolang dat niet wetenschappelijk onderbouwd is...

Ik was vooral benieuwd naar de smaak en heb jam gemaakt op de makkelijkste manier, met geleisuiker. En aangezien ik niet 100% zeker was of de scheuten gifvrij waren niet al te veel. Ik gebruikte:

• Jonge scheuten duizendknoop (tot 30 à 35 cm hoog als ze nog weinig bladeren hebben)
• Bodempje water
• Scheutje citroen- of limoensap
• Gelei-suiker. Evenveel in gewicht als de schoongemaakte scheuten + water + citroensap bij elkaar.

Verwijder grote bladeren en de wortels. Was. En snijd ze in kleine stukjes. Zet op met een bodempje water en wat citroen- of limoensap.

Kook tot moes (circa 10 minuten) en doe de gelei-suiker erbij.
Op het moment dat de suiker erbij ging kleurde de bruingroene moes naar groenroze.

Breng opnieuw aan de kook en laat 4 minuten doorkoken. Je ziet op de foto's hoe de moes van kleur en structuur veranderde.

Schenk in schone potten. Laat de pot minimaal 4 minuten omgekeerd staan.

De smaak....
Het smaakt inderdaad naar rabarber. Met een vleugje rozenbottel en grasstengel vonden dochter en ik.
Het zal net als rabarber voor jam goed combineren met aardbei of framboos.
Volgend jaar, als ik tenminste een oogstplek voor die tijd gevonden heb, ga ik verder experimenteren. Een halve dag met suiker laten staan zal de smaak intenser maken. De jam was zo stevig dat het met minder suiker ook goed gaat denk ik enz.

Een dag later (4 mei!) zag het er zo uit in Winterberg vanuit ons huisje. Ik vrees dat ik met dit weer de duizendknoop niet ontdekt had.

NB: Let op met duizendknoop in de openbare ruimte; er zijn gemeentes die ze met gif behandelen.

Tosti-ijzer schoonmaken

In de intro van het hoofdstuk schoonmaken van het boek staat:
"Schoonmaken is vooral vuil de tijd gunnen om los te weken..."

Mijn tante Lia Bakx stuurde me deze foto's van de schoonmaaksessie van haar tosti-ijzer. Ik heb de truc al meerdere keren toegepast, maar toen had ik dit blog nog niet, geen eigen foto's dus... Hoogste tijd om het nog eens te doen want dit blog bestaat alweer 3 jaar 😇.

• Leg direct na gebruik, als het tosti-ijzer nog heet is, kleddernatte keukenrol op de onderplaat en sluit het tosti-ijzer.
• Laat een nachtje trekken.
• De volgende dag veeg je het los geweekte vuil heel makkelijk weg met de keukenrol.

Japanse Duizendknoop

Er kwam een berichtje op Facebook voorbij van de gemeente met het verzoek de Aziatische Duizendknoop in je tuin zoveel mogelijk te verwijderen (bij restafval en niet bij groenafval) en het te melden als je hem op gemeentegrond zag.....

Foto van IJs van Vitelli, die er jawel, ijs van maakte!

De meest gangbare naam is Japanse Duizendknoop, doch de varianten Boheemse en Sachalinse zijn net zo schadelijk zodat men inmiddels spreekt over de Duizendknoop. Deze invasieve exoot is een heus probleem er is zelfs een site voor opgericht. Hij verspreidt zich via de wortels en deze zitten wel tot 3 meter diep. Hij wurmt zich door de kleinste spleten en gaten heen. Als je hem uitgraaft is een klein stukje wortel voldoende om weer verder te groeien. Als je hem maait kan uit een knoop van de stengel weer een nieuwe plant ontstaan.

Hij wordt op de volgende manier bestreden:

• Afdekken met een betonplaat zonder kieren.
• Afgraven en de aarde afvoeren.
• Afgraven en de aarde zeven.
• Gif, maar daar schijnt ie vrij goed tegen bestand te zijn.
• Regelmatig maaien en het maaisel vernietigen.
• Regelmatig uittrekken en de planten vernietigen.
• Continu laten begrazen.

Bij de laatste 3 methoden put je de plant uit. Liefst zo vroeg mogelijk in het voorjaar beginnen.

Het enige leuke aan deze invasieve exoot is dat de jonge scheuten eetbaar zijn. Het smaakt naar rabarber en kan op dezelfde manier verwerkt worden. Via Google kun je kijken hoe hij eruit ziet. Ik zou zeggen; EET DIE PLANT!
Zelf heb ik de Duizendknoop nog niet gespot. Zodra ik hem gevonden heb zal ik eens gaan kokkerellen en het hier laten weten. Mochten jullie al ervaringen hebben... Foto's en recepten zijn welkom!

Recept duizendknoopmoes

Witte versus bruine eieren

Wat is het verschil tussen witte en bruine eieren?
Een inkoppertje.... De kleur!
In de bruine schaal zit pigment, en de witte schaal niet.
De voedingswaarde en smaak zijn gelijk.
Voedingswaarde en smaak worden beïnvloed door wat de kip eet en hoe de kip gehuisvest is. Zo schijnen eieren van kippen die buiten scharrelen meer vitamine D te hebben. En eieren van kippen die vismeel eten zijn wat minder lekker.

Welke kleur ei een kip legt is afhankelijk van het ras. Je kunt aan de oorlel zien welke kleur eieren een kip legt. Rood is bruine eieren, ongekleurd is witte eieren. De kleur van de veren maakt niet uit.
Bruine eieren hebben een iets betere naam omdat dat vroeger de scharreleieren waren. Eieren uit de legbatterij waren meestal wit.

Vrijwel alle eieren uit de supermarkt zijn afkomstig van leghybrides. Kippen die elke dag een groot ei leggen met zo min mogelijk voer. Kippen die niet broeden. Kippen die na 2 jaar "op" zijn en voor die tijd al vervangen worden.
Leghennen die witte eieren leggen zijn nog net wat efficiënter dan de bruine-eieren-leggers. Ze hebben minder voer nodig. "Hoe efficiënter de kip, hoe minder deze over houdt voor reserves." Ik vind het een beetje sneu dat witte eieren de laatste tijd gepromoot worden omdat ze goedkoper en beter voor het milieu zouden zijn. Ja ze hebben minder voer nodig, da's beter voor het milieu. Maar het gaat ten koste van de kip. Bovendien zitten de witte eieren net wat vaker in plastic verpakt.

In het kastje witte gekochte eitjes (Kipster Lidl, die zijn wit doch niet goedkoper) en eitjes van onze bejaarde legkip (24 maanden) met rood oorlelletje die nog steeds elke dag een eitje legt. We hadden er 3, de ene ging vroegtijdig dood (verlamming), de ander werd zo'n beetje rond de tijd dat ze in de industrie vervangen worden (18 maanden) ziek.

We willen geen eitjes in de supermarkt kopen. Daarom hebben we kippen. Dilemma is of dat productiekippen moeten zijn. We hebben "gewone" kippen gehad. Maar toen heb ik heel wat eitjes bij moeten kopen in de supermarkt. Zoals nu, met nog maar 1 kip.

Over kippenverzorging
Over kippensoorten

Ik las dat joodse mensen alléén witte eieren eten omdat die niet bevrucht zouden zijn, hoewel dat niet waar is is deze traditie wel in stand gebleven..

— Wil Hoekstra🌼 (@WilHoekstra) April 19, 2019

Nog een weetje, naast dat witte-eieren-leggende-hybrides efficiënter zijn, dat ik niet kende. Bevruchte eieren zijn niet koosjer en je mag geen eieren onder een broedende kip vandaan halen. In een legbatterij (van oudsher witte eieren) zit geen haan en scharreleieren (vroeger bruine eieren) kunnen bevrucht zijn.

Kurkuma (geelwortel)

En weer zijn er nieuwe bevindingen waarin gewaarschuwd wordt voor kurkuma.....
Koen Hussaarts van het Erasmus MC deed onderzoek naar het gebruik van kurkuma in combinatie met hormoontherapie die bij borstkanker wordt toegepast. Het medicijn bleek minder goed opgenomen te worden. De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cancers.

Ik wist het al. Omdat de tips met kurkuma je om de oren vliegen op internet was ik voor het tipjesboek al eens op zoek gegaan naar wetenschappelijke onderbouwingen. En dat resulteerde in een klein stukje over kurkuma bij de Fabeltjes:

"Kurkuma is een sterk geneeskrachtig middel" 
Kurkuma zou een sprookjesmiddel zijn tegen allerhande kwalen tot aan Alzheimer en kanker aan toe.
Talloze onderzoeken laten zien dat kurkuma, behalve het placebo-effect en een lichte ontstekingsremmende werking, dergelijke ziektes niet geneest. Bovendien kan kurkuma irritaties veroorzaken en de werking van andere medicijnen beïnvloeden, het is niet "baat het niet, schaadt het niet".

Waarmee niet gezegd is dat het nergens goed voor is. Het is een fijne smaakmaker. Het is licht ontstekingsremmend. Gebruik het met mate. Gebruik het alleen voor ontstekingen en verwacht geen wonderen. Gebruik het niet in combinatie met andere medicijnen. Stop het gebruik als het irriteert.

Bonusfoto. Ik probeer alle foto's zelf te maken. Met watermerk erin zodat ik kan bewijzen dat het mijn eigen foto is als de copyrightmaffia weer eens aan de deur klopt. Soms schiet je dan wel eens een fotootje extra, zoals hier, met mijn nieuwste keramiekbaksel.

Afvallen met de trilvork

Langzamer eten helpt als je wilt afvallen!

Afbeelding via Slowcontrol

Er bestaat een vork die gaat trillen als je te snel eet.....
En het schijnt nog eens te werken ook!

Je gaat daadwerkelijk langzamer eten als je de vork gebruikt. Dat is meerdere keren onderzocht. Sander Hermsen is er zelfs mee gepromoveerd; hij deed onderzoek naar gadgets en gedragsverandering.

De vork is uit te lezen in een app. Kun je je hele eetgedrag in kaart brengen 😍.

De vork is ontwikkeld door Slowcontrol. De vork is betaalbaar, net onder de € 40,-. De vork is bekend onder de naam 10Sfork of Hapifork.
De enige grote MAAR op dit moment is dat hij niet leverbaar is..... (ik zal dit blog updaten zodra weer leverbaar).
Nee, ik heb geen aandelen.

Tot die tijd kun je langzaam eten bevorderen door:

• Klein bestek te gebruiken
• Kleine hoeveelheden op te scheppen
• Kleine borden
• Rauwe in plaats van gekookte groenten te eten omdat je dan langer moet kauwen
• Niet gedachteloos je eten voor een scherm naar binnen te schuiven.

Meer afvaltips vind je hier.

Zogenaamd duurzaam deel 3

Al jaren vind ik de Dopper een onding. Hij is duur waardoor het een soort van statussymbool is onder scholieren, het water smaakt naar plastic, hij past net niet in het voorvakje van de rugzak, hij lekt wat te makkelijk en bij navraag bij dochter blijkt niemand op school het bekertje te gebruiken.
De enige 2 voordelen zijn mijn inziens dat ie in de vaatwasser kan en dat een deel van de winst naar mooie projecten gaat.

Ik durfde het nooit hardop te zeggen. Omdat "weg met de wegwerpflesjes" in combinatie met het steunen van waterprojecten zo'n sympathiek idee is. Totdat ik gisteren deze tweet voorbij zag komen:

Dat vroeg ik me ook af en heb er een column over geschreven: https://t.co/xSAYoor1qf

— Daniel Poolen (@DanielPoolen) 11 maart 2019

Precies! Eén duurzame waterfles per persoon is voldoende. En waarom geen wegwerpflesjes hergebruiken? Die wegwerpflesjes zijn er toch al. En van een kwaliteit, dat wil je niet weten. Soms compleet met spuitdop. Iedereen koopt wel eens zo'n wegwerpflesje; als je je duurzame waterfles bent vergeten, als je zin hebt in iets anders dan water of op vakantie in een land zonder drinkwater uit de kraan. En als je echt geen wegwerpflesje wilt kopen kun je er vast wel eentje opduikelen uit de afvalbak op de sportschool of het tankstation.

De jongste hier herbruikt liever een wegwerpfles. Het water smaakt beter. Hij neemt minder ruimte in in de tas en weegt minder. En het is niet zo'n ramp als ze hem vergeet.
De oudste gebruikt de Dopper wel. Mooie herinnering aan de middelbare school waar ze de flessen kregen bij de diploma-uitreiking.

Kuch, een citaat uit Sprout Challenger50
“In totaal zijn er al negen miljoen Doppers verkocht. Mensen gebruiken 40 petflessen per persoon per jaar. Met de verkoop van de Dopper zijn er dus al 9x40 miljoen = 360 miljoen petflessen bespaard.”

Daar kan ik dus niet tegen hè. Tegen dat soort rekensommetjes.
Dan ga je er vanuit dat:
- iedereen slechts één Dopper heeft en geen andere duurzame waterfles
- dat iedereen die een Dopper heeft geen wegwerpflesjes meer koopt
- dat in die 40 petflessen per persoon per jaar allemaal water zit om mee te nemen
- dat elke verkochte Dopper daadwerkelijk gebruikt wordt.

Dan weet ik iets beters voor het milieu:
"Als iedereen een wegwerpflesje een paar keer herbruikt, dan kun je 9 miljoen Doppers én 180 miljoen petflessen besparen."