Eikenprocessierups bestrijden

Het lijkt erop dat er dit jaar meer eikenprocessierupsen waren dan andere jaren alhoewel er hier, in een laan met eikenbomen, het er juist minder zijn. Minder bomen besmet en de nesten waren kleiner.

Voor het 8e jaar op rij worden nesten met eikenprocesssierupsen weggezogen door de gemeente hier in de straat.

De meeste, niet weggezogen, eikenprocessierupsen zijn op het moment van schrijven (augustus) alweer veranderd in nachtvlinders en gaan eitjes leggen die half april uitkomen en een nieuwe plaag zullen gaan vormen.

Dat er steeds meer lijken te komen kan komen door warme zomers. Rupsen zoeken de warmte op, ze zitten meestal aan de zonzijde van de stam. Midden in het bos, waar de stam in de schaduw staat, zie je ze meestal niet. Daar waar de mens vertoeft, in lanen en parken, des te meer.

Uit de Gooi- en Eemlander 29 september 1927
Een verhaal dat meerdere keren de krant haalde
over een periode van 10 jaar (via Delpher).

Plaats en temperatuur is niet het enige dat een rol speelt in de toename. Deze vervelende rups krijgt steeds minder natuurlijke vijanden als de vleermuis die de nachtvlinders eet, mezen en zwaluwen die de rupsen eten voordat deze brandharen krijgen en sluipwespen die eitjes in de rupsen leggen.

Als je na half mei nesten ontdekt kun je er beter uit de buurt blijven omdat de rupsen dan brandharen hebben. Meldt het bij de gemeente, deze komen het als het goed is in de maand juli (als alle rupsen in het nest zitten te "poppen") de nesten opzuigen waarna ze verbrand worden.

Ik heb wat in oude artikelen gesnuffeld en sprak er met familie in Italië over. Alwaar deze rups net zoals de mug en steekvlieg gewoon een beestje is waar je last van hebt, het ene jaar wat meer dan het andere. En voornamelijk van half mei tot eind juni als ze brandharen hebben.

Tips om eikenprocessierupsen te bestrijden:

• Hang mezen-, zwaluw- en vleermuiskastjes op.
• Gebruik geen gif. Niet voor mieren. Niet voor de buxusrups. Niet voor slakken. Gif komt in de kringloop terecht waardoor er plagen kunnen ontstaan van beesten die er immuun voor zijn en afname van natuurlijke vijanden die dit gif via het eten van rupsen e.d. binnenkrijgen.
• Als je ze in processie ziet lopen, leid de voorste achter de achterste aan! Ik kwam het verhaal dat ze dan dagen achter elkaar in rondjes blijven lopen meerdere keren tegen. Het zal vast en zeker wel een sterk verhaal zijn. Maar hé, baat het niet, schaadt het niet. En als ze een paar uur rondjes lopen put je ze in ieder geval uit.
• Laat klimop op de boomstam groeien zodat er geen zonnige plekjes meer zijn. Zorg wel dat de klimop niet in de kruin komt, dat is minder goed voor de boom.
• Plaats lijmringen bovenaan de stam waar de rupsen op vast blijven zitten. 

Tips wat je kunt doen als je last hebt van de brandharen vind je hier.

Wisselwerking kruiden-medicijnen

Ah, een natuurlijk product. "Baat het niet dan schaadt het niet" wordt er dan gedacht. Dat is niet zo, ook in de natuur vindt chemie plaats. En soms reageert een kruidenproduct met een medicijn.
Ter geruststelling: De risico's op wisselwerking gelden niet voor de kruiden die worden gebruikt in het eten of voor een kopje thee, maar voor de kruiden in hoge concentraties zoals in een capsule.

Om dit onder de aandacht te brengen is er een campagne opgestart.

De 10 meestgebruikte kruidenproducten die een slechte combinatie vormen met bepaalde medicijnen vind je hier. De lijst wordt aangevuld.

Over de onzin die beweerd wordt over kurkuma (geelwortel) schreef ik al eens.

Eikenprocessierups

De eikenprocessierups beheerst het nieuws momenteel. Schoolreisjes worden afgelast. "Ze schieten onzichtbare brandharen op je af." "Je kunt er blind van worden." "De haren blijven jarenlang actief." Allemaal waar. Maar de paniek is wat overdreven. Ik woon in een straat met eikenbomen. Voor het achtste jaar op rij zijn er bomen gemarkeerd. Minder dan voorgaande jaren en de nesten zijn kleiner. Komende week komen er weer mannetjes in witte pakken langs van de gemeente met een enorme stofzuiger en daarna kan de was weer op het balkon. Alleen het eerste jaar hebben we er last van gehad. Door shirtjes die te drogen hadden gehangen op het balkon.

Fijn is het natuurlijk niet. De brandhaartjes van de eikenprocessierups irriteren en veroorzaken huiduitslag. Als ze in je keel komen een zere keel. Als ze in je neus komen een zere neus. Als ze in je ogen komen zere ogen. En de een reageert er heftiger op als de ander. Da's met muggenbulten en wespensteken ook zo.

Mijden is uiteraard het beste. De rups zit vooral in eikenbomen die in de zon staan. Aan bosranden en in lanen. Brandharen worden afgeschoten als ze aangevallen worden, raak de nesten daarom niet aan. Zet een zonnebril op en draag bedekkende kleding als het waait en je in de buurt van dergelijke bomen wilt/moet zijn.

Wat te doen tegen de jeuk?

Smeersels
Een wonderzalfje is er niet, al zie ik dat de commercie dat momenteel wel beweert.
Je kunt alle gebruikelijke dingen erop smeren voor een op allergie lijkende huiduitslag zoals die optreedt bij muggenbulten en brandnetel.
Een overzichtje van huismiddeltjes vind je hier.

Plakband
Niet krabben want dan wrijf je de haartjes er verder in. Je kunt met plakband de brandhaartjes verwijderen. Hoe eerder je het doet hoe beter het helpt. Helaas zit de meeste gifstof er al in als het begint te jeuken.

Föhnen
Dit bericht ging viral op Facebook (39.000x gedeeld!) en gaat nu rond als dé tip tegen de jeuk.

De stof die de jeuk veroorzaakt is thaumetopoeïne, dat is een eiwit, dat stolt inderdaad en dan is de stof niet meer irriterend. Ik heb de stollingstemperatuur niet kunnen vinden, van horen zeggen heb ik 60 graden (als iemand het weet??).
Het is in ieder geval een temperatuur waarbij de huid (licht) kan verbranden, vergelijkbaar met zonnebrand of erger. Stop gelijk met verhitten zodra het pijn gaat doen, je lichaam waarschuwt niet voor niets. Doe dit niet bij kleine kinderen, hun huid is daarvoor te dun.

Oei, en nu lees ik dat er bomen gekapt worden.....zonde. Over bestrijden zonder te kappen schrijf ik een andere keer.

Van schijnaardbei naar bosaardbei

Vandaag kwam de smakeloze schijnaardbei voorbij op Twitter. En ik bedacht dat ik nog een vervolg ging schrijven op deze post waarin ik voornemens was om de schijnaardbei te vervangen door de bosaardbei.

De beloofde stekjes kwamen door de droogte en de vakantie 2 maanden later. Dat kwam goed uit om de schijnaardbei uit te roeien. Maar liefst 3 maal dacht ik dat ik hem volledig verwijderd had. Maar zelfs nu, 1 jaar later komt ie nog steeds her en der op.

De stekjes 2 weken na planten en de stekjes dit voorjaar in april.

En zo ziet het er nu uit. Flink wat uitlopers en om de dag een klein handje met aromatische aardbeitjes! Man vindt ze er onsmakelijk uit zien. Dochters en ik vinden ze heerlijk en geven man geen ongelijk 😋.

NB het verschil tussen de schijnaardbei en de bosaardbei kun je uiteraard proeven. Je kunt ook zien aan de bloemetjes. De bloemetjes van de schijnaardbei zijn geel.

Knoopjes voor verstelbare sluiting

Als je een ketting of armband maakt van een veter of touw kun je met deze simpele knooptechniek de armband of ketting verstelbaar maken. Handig om een armbandje strak te trekken of voor een ketting die variabel in lengte moet zijn.

Als je goed kijkt naar deze foto zie je dat je de uiteindes met een lusje over elkaar knoopt en dat je de knoopjes dan kunt verschuiven.

Extra uitleg in dit filmpje:




Deze how-to is afkomstig van Kijkenietkope.nl, daar had ik het vastgelegd omdat ik steeds vergeet hoe het ook al weer moet.

Autostickers verwijderen

De 12 jaar oude autostickers op de motorkap van mijn auto zijn verkleurd. Stickers die ik oorspronkelijk helemaal niet gepland had om te plakken maar oudste dochter vond het destijds niet leuk dat alleen haar zus (verkleed als kaboutertje) op de auto te bewonderen was. Nu ze zelf regelmatig in mijn auto rondrijdt is ze wat minder enthousiast dat ze "danst" op de motorkap.

Hoogste tijd dus om ze te verwijderen!

• Verwarm de vinylstickers zodat ze zachter en elastischer worden. Ik deed dat met een haarföhn.
• Pulk een hoekje los en trek de sticker eraf.
• Als de sticker afscheurt gewoon weer opnieuw een hoekje los pulken en trekken. Net zolang totdat de hele sticker eraf is.
• Met een beetje mazzel blijven er geen lijmresten achter.
• Als er wel lijmresten achterblijven zie lijmresten verwijderen.
• Ik smeerde de niet-met-water-verwijderbare resten in met pindakaas en liet dat een uurtje intrekken. De zware randen konden hierna makkelijk weggeveegd worden.
• Het laatste restje haalde ik weg met thinner.

Niets meer te zien! Nou ja, alleen als je heel goed kijkt. Dat is het voordeel van een witte auto. Dat er geen stukje lak in de oorspronkelijke kleur tevoorschijn komt terwijl de rest eromheen verbleekt is door de zon.

Voor en na.

Spalkje voor spreidpoten kuiken

Disclaimer vooraf. Ik leg hier uit hoe je een spalkje kunt maken voor een kuiken dat spreidpootjes heeft. Of een spalk daadwerkelijk de beste oplossing is weet ik niet. Doe altijd eerst alles om spreidpootjes te voorkomen:
- Geen "inteelt"eieren. Dwz geen zonen of vaders bij de hennen zetten.
- Goede temperatuur en vochtigheid bij het uitbroeden.
- Kuikens niet helpen om uit het ei te komen. Klinkt hard, de natuur ís hard.
- Een stroeve ondergrond zodat het kuiken beter grip heeft.

Het kuikentje hier op de foto (kip, Barnevelder) heeft één pootje dat naar buiten wegglijdt. Daar kwamen we de 3e dag pas achter omdat het zich redelijk goed voortbeweegt, het liep alleen wat mank. Vroeg in de ochtend minder mank dan laat in de avond.
"Pootjes bij elkaar binden" en "elastiekje om de pootjes" hoorde ik van ervaren kippenhouders dan groeit het vanzelf weer recht. Dus ik heb wat geprobeerd. Beide spalkjes bleven goed zitten.

Zacht haar-elastiekje. Een keer draaien zodat je een 8tje krijgt. Pootjes erdoorheen en een stukje ductape in het midden. Dit heeft er 24 uur om gezeten, maar het beestje bleef veel liggen. Moeizaam verplaatste het beestje zich door te huppen op beide poten tegelijk en continu probeerde hij het los te pikken.

De 5e dag een nieuwe poging gewaagd met een stukje "postbode"elastiek. Vouw dubbel en knip er 2 sleufjes in (een heel gepriegel). Ook dit hebben we weer verwijderd omdat het beestje af en toe omviel en weer veel bleef liggen met spalk. Als ik zeker zou weten dat het zou helpen dan zette ik door. Nu is het vooral twijfel de twijfel of we een mank lopend kuikentje zo moeten plagen met een spalkje....
Wat ik zo her en der lees wordt een spalkje voornamelijk toegepast bij kuikens die helemaal niet kunnen lopen omdat ze 2 spreidpoten hebben.

Een andere optie is vogelring om de pootjes en met een touwtje door deze ringen de pootjes bij elkaar trekken.

Rivendell Village

Via een clickbaitsite die een "gratis ebook met eetbare planten en paddenstoelen" aanbood en waar ik op zoek ging naar het addertje onder het gras (Willen ze mijn emailadres? Staat het boek vol met affiliate-links?) belandde ik op Rivendell Village omdat het ebook daar op de server bleek te staan. (De clickbaitsite blijkt dus iets gratis aan te bieden wat van een ander is.) Tot zover de ergernis.

Hobbit-huisjes op Rivendell Village

Want, holymoly, wat immens veel kennis is er bijeengebracht op deze site. Over ecodorpen, zelfvoorzienend leven, voedselbos enz. In eerste instantie leek het niks en had ik bijna weggeklikt, maar dat komt vooral doordat de tijd stil is blijven staan in 2013 en ze door gegaan zijn op dit blog. Rivendell Village wordt online gehouden als databank. Zie hier de sitemap, dat zoekt wellicht wat makkelijker.

Op deze pagina staat de bibliotheek met allemaal, inderdaad gratis downloadbare, boeken. Ik heb er 2 geselecteerd:

Nederlandse Eetbare Planten en Paddestoelen Database
Het boek waarmee ik Rivendell Village mee op het spoor kwam. Zeer uitgebreide database met alle eetbare planten en paddenstoelen in Nederland. Klik hier voor het e-book (pdf) op Rivendell Village.

De database staat (bijgewerkt!) op Permacultuur Nederland. Een site waar ik vervolgens weer een uurtje ronddwaalde....

Flora door Glenn Callens
Zeer uitgebreid overzicht met tabellen van planten en gewassen (+500) die de stap naar zelfvoorziening op vlak van voeding, kledij, geneesmiddelen, lichaamsverzorging, brandstof, en nog veel meer...dichterbij brengt.

Klik hier voor het e-book (pdf) op Rivendell Village.
Het overzicht met tabellen is eveneens online te raadplegen.

Ik leg de linkjes hier vast in dit blog. Ook voor mezelf 😉, voor als ik weer eens wat wil opzoeken over een kruidje of een wildpluk-item. Want daarmee verdwaal ik zo snel op het web en kom ik zoveel onzin tegen dat ik vaak terugviel op Wikipedia.

Buxusrups bestrijden zonder gif

Door de hoge dichtheid aan buxussen in Nederland is het de buxusrups gelukt om uit te groeien tot een plaag. Je kunt hem effectief bestrijden, maar ja, als de buren dat niet doen blijf je bezig. En in een goed jaar zijn er 3 leg-rondes waarbij de buxus compleet kaalgevreten kan worden door de rupsen.

- Diversiteit is natuurlijk de beste oplossing. Niet allemaal dezelfde plant in de voortuin zetten.
- Feromonen-vallen werken weliswaar. Maar ja, dan vang je de motten van de hele buurt. Een kennisje had overvolle vallen en toch waren haar heggetjes kaalgevreten.
- Met een mottenlamp bereik je hetzelfde effect als met een feromonenval. Buxusmotten komen op het licht af en vang je zo weg.
- Gif zal best werken, maar dat vind ik not-done.

Hier in de straat heeft meer dan de helft een buxushaag in de voortuin.
Na de eerste vreetronde in het voorjaar (2018) waren er nog 3 hagen groen. De mijne, eentje die gif had gebruikt en een derde waarvan ik niet weet wat ze gedaan hebben. Die heg is nog steeds groen, ik zal eens vragen hoe dat kan. Na de tweede vreetronde was de met gif behandelde ook kaal. Na de derde vreetronde die van mij, omdat ik het opgegeven had. En heggetjes die in de eerste ronde kaalgevreten waren kleurden weer een beetje groen...... Ik vrees dat de droge zomer ervoor gezorgd heeft dat 1x compleet kaalvreten voldoende was om onze heg voorgoed te laten verdorren.

Ik heb geen wondertips. Doch hiermee heb ik een tijdje onze heg groener weten te houden dan die van de buren (zie foto):

• Haal spinsels weg. Haal rupsen weg.
• Schud de struik regelmatig zodat leggende motten eruit vliegen. Ik "aaide" de heg iedere keer als ik er langs liep.
• Spuit de struik regelmatig schoon. Tuinslang op hardste stand of hogedrukspuit op een lagere stand. Ruim wat eruit komt (eitjes, rupsen) op!
• Lok vogels naar de heg. Strooi er bijvoorbeeld brood op. Ik heb de indruk dat vogels "nog niet weten" dat er rupsen zitten in een buxus*. Of wellicht zijn de rupsen minder lekker? De kippen hier lusten ze niet! Of misschien zijn de buxusrupsen giftig en is dat de oorzaak dat er zoveel meesjes sterven?

Hier staat de dode heg er nog. Tuinman is gebeld, doch die heeft het druk met..... Ik wilde eerder bellen maar de man dacht dat de heg nog wel bij zou trekken.

*Update 15 mei. Deze kwam voorbij op Facebook, via Fam vd Spek.
Het is geen kwestie van "nog niet weten". De spinsels zorgen er blijkbaar voor dat vogels de rupsen laten zitten!

Overigens zijn het schattige rupsjes.... zolang ze niet op de buxus zitten!

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door Martine Bakx (@artoeknl) op 20 Sep 2018 om 9:03 (PDT)

Rozemarijnolie maken

Mijn tante Lia Bakx stuurde weer een leuk berichtje voor dit blog via Facebook: "Groeit jouw rozemarijn ook zo hard? Snoeien, takjes drogen, afristen. Knijp de naaldjes fijner, doe in een pot, olijfolie er op gieten en deksel er op. Twee maanden op kamertemperatuur in het donker bewaren. Je hebt dan een behoorlijk sterke rozemarijnolie om ovengerechten mee in te smeren. Te sterk, doe een deel in een andere pot en verdun door olijfolie toe te voegen." En ze stuurde deze prachtige foto's mee.

Ik was het al een tijdje zelf van plan, rozemarijnolie maken. Niet om mee te koken overigens, maar omdat rozemarijn zo lekker ruikt en weldadig is voor je huid. Het is verwarmend en zorgt voor een goede doorbloeding. Heerlijk als massage-, voeten- of badolie. Rozemarijn werkt bovendien tegen roos en jeuk van de hoofdhuid.

Je kunt de olie van elke plantaardige olie maken die je wilt. Gebruik bij voorkeur biologische in verband met bestrijdingsmiddelen. De hoeveelheid rozemarijn; hoe meer hoe sterker, zorg er wel voor dat de rozemarijn volledig onder de olie staat. Bewaar de olie op een donkere plaats. Er zijn 2 manieren om kruidenolie te maken. De warme en de koude methode.

Warm:

• Je kunt gedroogde of verse rozemarijn gebruiken.
• Breng aan de kook en houdt het een kwartiertje tegen de kook aan. Niet laten koken.
• Laat 2 uur afkoelen en zeef door een doek. Je kunt de olie gelijk gebruiken.

Koud:

• Gebruik gedroogde rozemarijn.
• Laat minimaal 3 weken en maximaal 3 maanden op kamertemperatuur staan. Naaldjes moeten onder de olie blijven staan. Zet de pot niet in de zon.
• Zeef door een doek. De olie is klaar voor gebruik.

Op dezelfde manier kun je een huidolie maken van lavendel.

In Archeon spotte ik deze heggetjes van rozemarijn, met op de achtergrond en in het midden een aangetaste buxus.
Twijfel ik nog even door wat ik in de plaats van de buxus ga zetten. Hei, lavendel, rozemarijn of een mix daarvan. (Ja die staat er nog, volledig dood, man hoopte dat ie nog bij zou trekken).