Voedsel drogen

Mijn tante Lia Bakx stuurde me een tip vergezeld met foto's:

"De steeltjes van de venkel die je normaal weggooit in plakjes gesneden, in filterzakje laten drogen en dan aan je bbq vuurtje toevoegen. Geeft toch weer n ander smaakje aan je gerechten."

Wat lijken we op elkaar. Hier in huis wordt ook van alles gedroogd op de verwarming (in een ijzeren mandje uit het zicht): eierschalen voor de kippen, oud brood.

Voedsel drogen doe je om het langer houdbaar te maken. Zodat het niet gaat schimmelen of rotten. Temperatuur en luchtcirculatie bepalen de droogtijd. Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller het droogt maar hoe meer vitamines en anti-oxidanten er verloren gaan. Van oudsher droogden ze met zon, wind en vuur.

Citaat op de site van Boerderij Ackerdijkse Plassen: 

"Om het fruit te drogen werd gebruik gemaakt van een droogkast die op de zolder boven de schouw aanwezig is. Naast de droogkast bevindt zich een verbreding van het rookkanaal, de rookkast, waar vlees werd gerookt om het langer houdbaar te maken."

Dan weet je hoe gerookte ham en rookworst zijn ontstaan!

Stokvis zijn visjes die aan een stok geregen zijn om te laten drogen in de wind onder een afdak, zon of boven een vuurtje.

Zongedroogde tomaatjes zijn gedroogd in de....

Dat brengt mij bij de voedseldroger. Een extra apparaat in de keuken. Een apparaat dat stroom nodig heeft. Een apparaat dat je schoon moet houden. Een apparaat dat je moet vullen en legen. En bovenal een apparaat dat je weinig gebruikt omdat je voedsel het hele jaar door vers én gedroogd kunt kopen. Bovendien kun je in de (hetelucht)oven drogen. Ik snap echt niet waarom je in Nederland bananen zelf zou drogen. In het land van herkomst kan dat in de zon en het scheelt transportkosten (lichter in gewicht én niet bederfelijk).

Overproductie uit de moestuin kun je drogen in de zon, wind of op een plek in huis waar lucht circuleert zoals het trappengat. Hang kruiden in bosjes, doe los spul in een waszak of spreid het uit op een zeef of krantenpapier. Zelfs tomaten (doorgesneden een week in de brandende zon) lukt dezer dagen!

Ik oogstte goudsbloembladeren, in een zeef ligt het nu buiten te drogen in de brandende zon.

Tot slot een paar prachtige foto's uit het blog van Clarien (klik op de foto om naar haar blog te gaan).

Appelschijven drogen

Brandnetels drogen

Nog een nagekomen tip van mijn tante (nadat ze dit blog las). Gesnoeide lavendel in een oud pantykousje doen, dichtknopen en hangend laten drogen. Kan in zijn geheel tussen het linnengoed in de kast.

Gevulde wijnbladeren DIY

De druif gesnoeid zodat alle krachten naar de druiven gaan en niet naar de uitschietende scheuten. Knip de scheuten direct na de knop met de druiven in wording af.

Het levert ieder jaar weer een boel snoei-afval op. Leuk voor de kippen, goed voor de composthoop en dit jaar heb ik er dolma (dolmades, dolmadakia, dolmas) oftewel gevulde wijnbladeren mee gemaakt. Doldurmak is het turkse werkwoord voor vullen.

Uiteraard een rondje gegoogeld. Dat varieerde van 2 minuten koken en aan tafel de gasten zelf rolletjes laten maken met allerhande vullingen tot aan bladeren eerst fermenteren en dan met een vulling in 2 uur langzaam laten garen.

In de winkel kun je geen verse bladeren kopen, daarom gaan bijna alle recepten uit van met zout ingemaakte bladeren uit een pot. Of bladeren die gefermenteerd zijn om ze langer houdbaar te maken. Voor de smaak schijnen deze bewerkingen echter niet te hoeven. Vers jong blad is prima. Het staat dus alleen zelden in een recept omdat je ze meteen na de oogst moet verwerken.

Houd de grootste bladeren apart en kies hier de mooiste uit. Hoe minder de diep de inkepingen hoe fijner voor het vouwen en rollen.

Voor de vulling kun je even googelen wat je lekker vindt. Er is van alles mogelijk: lamsgehakt, pijnboompitjes, diverse kruiden en rijst of bulgur. De "truc" is dat je de rijst of graansoort niet van te voren gaar kookt. Dan zet het uit tijdens het garen en krijg je een strak gevuld rolletje. De bladeren hebben een vrij typerende smaak, ik vond het zonde om er een ander sterk kruid bij te doen.

Mijn ingrediënten voor 24 rolletjes:

• 24 bladeren (neem er wat meer, voor als je vulling over hebt of er eentje scheurt)
• 100 gram rijst (Basmati hele korrel)
• 1 ui
• 2 tomaten
• 2 knoflooktenen
• peterselie
• zout en peper
• olijfolie

Werkwijze:

• Kook de bladeren 10 minuten. Bewaar het water.
• Snipper de ui en bak in olijfolie.
• Pers de knoflooktenen en doe erbij.
• Snijdt de tomaten in kleine stukjes en bak even mee.
• Neem de pan van het vuur en roer er de rijst, peterselie, peper en zout doorheen.
• Vouw de rolletjes, zie filmpje. Goede kant van het blad komt aan de buitenkant.
• Leg de rolletjes goed tegen elkaar aan in de pan.
• Leg er een deksel of bord bovenop.
• Doe er het bewaarde kookwater bij en vul aan met water totdat de rolletjes onder water staat.
• Kook in 15 minuten gaar.

Helaas pindakaas was ik de cursieve stap vergeten, gewoon overheen gelezen bij elk recept. Focus zat teveel op de ingrediënten en kooktijden.

Ik had de rolletjes niet klemgezet. Waardoor bijna de helft was opengegaan en de rest niet strakgetrokken was.

Dus hierbij een zielige foto van het eindresultaat...

Nieuwe poging bij de volgende snoeibeurt!

Jonge vogeltjes

Oeps, een jong vogeltje gevonden dat nog niet kan vliegen...
Iedereen heeft het wel eens meegemaakt. Hoe help je zo'n beestje nou het beste?

Zwaargewond?
Door de val, door een beest of ergens tegenaan gevlogen? Meestal niet meer te redden. Katten doden, voor de lol, niet omdat ze honger hebben aanzienlijk wat jonge vogels. Houd de kat binnen tijdens het "uitvliegseizoen".

Al in de veren?
Waarschijnlijk is ie net uitgevlogen en moet ie nog goed leren vliegen. Laat het beestje zitten waar het zit de ouders komen het nog voeren. Als ie erg onbeschut zit en de kans groot is dat ie gepakt wordt door een dier of mens zet hem dan op een beschut plekje in de buurt. Onder een struik of zo.

Filmpje van een jonge merel die 3 dagen lang in de tuin gevoerd is door zijn ouders:



Nog kaal?
Dan is ie waarschijnlijk uit het nest gevallen (of geduwd door een koekoeksjong). Leg het terug in het nest.

Probeer niet zelf een jonkie groot te brengen, dat loopt bijna altijd slecht af. De vogeltjes willen vaak niet eten, doen hun bekje niet open. En als ze het wel doen, dan moet je er bijna fulltime naast zitten om het te voeren. Alleen van wat grotere vogels (kauwtjes) hoor je wel eens succesvolle verhalen.
Breng het naar de vogelopvang.

Niet dat het hier altijd goed ging.

Als kind vond ik ooit een vogeltje. Ik vermoed een uitvlieger, ik weet het niet meer. Met water en eten had ik het in een open kartonnen doos met hooi in een beschut hoekje van de tuin gezet. Toen ik een paar uur later ging kijken vlogen er 2 grote vogels weg die hem hadden dood gepikt. Gemaakte fout: vogeltje kon niet weg uit de doos.

Het koolmeesje op de bovenste foto zat muisstil in de kippenren. Overduidelijk een uitvlieger die verkeerd geland was. Kippen lusten meer dan je denkt, zie foto (kip met muis!). We haalden het uit de ren en legden het op een beschut plekje in de tuin. Op dat moment vloog er een houtduif over met een broertje of zusje in zijn bek, met pa en ma koolmees er luid protesterend achteraan. Tot overmaat van ramp kwam er een buurtkat af op het gepiep van pa en ma koolmees. We haalden het vogeltje naar binnen, probeerden het te voeren, wat niet lukte en bedachten toen, we zetten het terug in de nestkast. Dan zit het veilig, kunnen pa en ma het voeren en kan het een nieuwe poging wagen om uit te vliegen.
Vier dagen later, pa en ma koolmees hadden we niet meer gezien, keken we nieuwsgierig in de nestkast en zat het vogeltje er nog. Het arme beestje was meer dood dan levend. We probeerden het nog te voeren met een pipetje maar het hield zijn bekje dicht.
Uit zijn lijden verlossen kon ik niet en mijn dochter ook niet. We legden het op een open plek in de tuin en binnen 3 minuten was ie opgepikt door een ekster. 😥
Gemaakte fout: een vogeltje houdt zich muisstil als pa en ma niet in de buurt zijn. Pa en ma wisten niet dat ie in de nestkast zat.

Uitvliegers uit dezelfde nestkast in een ander jaar (hoor de lokroep van pa of ma):

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door Martine Bakx (@artoeknl) op 20 Mei 2018 om 1:41 (PDT)

Dit jaar helemaal geen vogeltjes. Ik vrees dat het komt door het goedje dat gespoten is tegen de eikenprocessierups.

Mondkapje DIY

Alles wat ik opzoek zet ik in dit blog. Zo is het begonnen. Dit keer heeft de 16jarige wat opgezocht. Hoe ze een mondkapje moest maken want ze wilde niet met zo'n lelijk stofkapje naar #BlackLivesMattersRotterdam.

Ze vond een patroontje bij Libelle, download het hier. Uit de zak met afgedankte kleding zocht ze wat zachte katoenen stofjes uit.
Ik heb haar lekker zelf aan laten klooien met de naaimachine en na wat hobbels had ze zowaar twee mondkapjes, een voor haarzelf, de ander voor een mede-demonstrant. Alleen het tunneltje waar de elastiek doorging zag er wat minder netjes uit. Blauw/zwart kapje heeft dochter gemaakt:

Daarna maakte ik er zelf nog twee.

Werkwijze:

• Vouw de stof dubbel, spelt het patroon erop en knip uit met een naad. Je hebt nu een linker- en een rechterdeel.
• Leg ze met de goede kant op elkaar en stik ze op de ronding aan elkaar.
• Herhaal het knippen en stikken met voeringstof.
• Leg zoompjes aan de zijkant van de voering.
• Leg de voering en de voorkant met de goede kant op elkaar en stik de boven- en onderkant.
• Keer het geheel en stik een tunnelzoompje aan de zijkanten van de nog ongezoomde voorkant.
• Doe lint of elastiek door de tunnel. Je kunt zelf kiezen of je dit achter je oren wilt of over je hoofd.

Het tunneltje is het lastigste uitleggen en het lastigste stikken. Zorg dat je de goede zijde aan de buitenkant hebt. Het te stikken flapje is dan aan de zijkanten naar binnen gevouwen. Sla dit om en stik de onderzijde van de zoom. De zijkanten van de zoom blijven open zodat de elastiek erdoor kan. Zie fotootje.
De zijkanten van het kapje in zijn geheel blijven ook open, zodat je er een filter in kunt schuiven (keukenrol o.i.d.).

Dochter wilde wel een gebloemd mondkapje, maar niet op de foto. Dus bij hoge uitzondering.

Wil je mondmasker maken met van die plooitjes? In België heeft de overheid een patroon en handleiding beschikbaar gesteld op Maakjemondmasker.be .